وادی سوم: متن متوسط، درک نیمه عمیق

در وادی سوم، متن متوسط است، اما سطح درک و فهم روایات باید مقداری بالاتر برود، تا به درک نیمه عمیقی دست یافت.

منزل دهم، تنبیه‌الخواطر

کتاب اول _ که منزل دهم می‌شود _ کتاب تنبیه‌الخواطر ورام^۱ است. این متن به سادگی کتاب‌های پیشین نیست و دقت بیشتری می‌طلبد. این کتاب دربردارنده متون ناب و روایات منفرد _ متونی که در دیگر منابع نیست _ است. متون ناب و تحفه‌ای که در جای دیگر گیر نمی‌آید. بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی تنبیه‌الخواطر را با نام مجموعه ورام، آداب و اخلاق در اسلام، به فارسی ترجمه و چاپ کرده است.

منزل یازدهم، نهج‌البلاغه (نامه‌ها)

در منزل یازدهم به نامه‌های نهج‌البلاغه می‌رسیم. در مرحله اول، حکمت‌ها مطالعه گردید و در مرحله دوم، نامه‌ها. نامه‌ها نیز دو گونه است: گونه اول نامه‌ها، مثل نامه‌های امیرالمؤمنین علیه السلام به معاویه است که دارای متنی ادبی و بسیار فاخر است. این گونه نامه‌ها مناسب این مرحله نیست؛ چون در این مرحله ادبیات و ظرافت‌های معانی و بیان مد نظر نیست. گونه دوم نامه‌هایی است که چنین ادبیاتی ندارد. از این رو، سه نامه بسیار زیبا از دسته دوم برای این منزل در نظر گرفته شده است: یکی نامه 69 است که امیرالمؤمنین علیه السلام به حارث همدانی نوشته‌اند. متن آن کوتاه و مثل حکمت‌هاست که در قالب نامه آمده است؛ یعنی بسیاری از حکمت‌ها را حضرت در این جا جمع کرده‌اند. نامه دیگر، نامه 31 است که امیرالمؤمنین علیه السلام به امام‌حسن علیه السلام نوشته‌اند. می‌توانیم بگوییم که نامه 31 بسط و تفصیل یافته نامه 69 است؛ یعنی نامه 69 خلاصه نامه 31 است. بسیاری از مطالبی که در نامه 69 در یک جمله آمده، در نامه 31 در دو یا سه سطر بیان شده است؛ بیاناتی که هر کدام زیبایی خاص خود را دارند. ابتدا نامه 69، چون متنی کوتاه و راحت است و در ذهن می‌ماند، ‌خوانده شود و در ادامه، به نامه