برنامه‌ مطالعاتي «حديث‌خواني روشمند» - صفحه 27

تعداد آنها نزدیک به دویست حاشیه است _ سرمایه علمی هستند. اگر این حواشی ادامه پیدا می‌کرد، چه سرمایه گران‌قدری داشتیم؟!

منزل سی‌ویکم، تحف‌العقول (متون توحیدی)

منزل سی‌ویکم، کتاب تحف‌العقول است. در این منزل باید به سراغ متون توحیدی بویژه روایات توحیدی امام علی علیه السلام ، مثل خطبة‌الوسیله، همچنین رساله‌ای در جبر و اختیار امام‌هادی علیه السلام و نیز روایتی از امام‌کاظم علیه السلام در باره عقل رفت. باید این سه متن حتماً دیده شود. نکات جالبی در رساله جبر و اختیار و در روایت عقل به چشم می‌خورد؛ ائمه علیهم السلام _ که خودشان و کلامشان حجت است _ برای هشام بن حکم استدلال قرآنی مطرح کرده‌اند.

منزل سی‌ودوم، التوحید

منزل سی‌ودوم، کتاب التوحید شیخ صدوق، بویژه برخی از ابواب خاص، مثل جبر و اختیار است. در این منزل باید این کتاب با کتاب جبر و اختیار الکافی مقایسه شود. اگر این دو با هم مقایسه شود، نتایج جالبی به دست می‌آید و خواننده می‌تواند دیدگاه این دو محدث را دریابد. کتاب الکافی در اختیار شیخ صدوق بوده و منابع شیخ صدوق نیز در اختیار کلینی بوده است. همچنین، شیخ صدوق بسیاری از این روایات را از پدر خود نقل کرده که معاصر بوده کلینی است، ولی هر یک از این‌ دو، گروهی از روایات را انتخاب کرده و روایاتی را نقل نکرده است؛ مثلاً احادیثی را کلینی نقل کرده، ولی شیخ صدوق نقل نکرده است. همچنین، شیخ صدوق روایاتی را از استاد کلینی نقل کرده، ولی خود کلینی آن را نقل نکرده است. اگر این‌ نقل‌ها با هم مقایسه شود، نوع تفکر و بینش این دو بزرگوار آشکار می‌گردد.

وادی ششم: متن مشکل، بررسی دقیق

در وادی ششم با متون مشکل مواجهیم. در وادی پیشین، متن دقیق بود، اما در این وادی متون را مشکل پیش رو داریم و باید به بحث اختلاف حدیث پرداخت.

منزل سی‌وسوم، الاستبصار

منزل سی‌وسوم، کتاب الاستبصار است. الاستبصار تنها به روایات اختلافی می‌پردازد؛ یعنی اگر روایتی گروه مخالف نداشته باشد، در این کتاب جای ندارد.

صفحه از 29