رساله اي از ملا حبيب الله شريف كاشاني - صفحه 127

مقالات او، در موضوعات مختلف (اعم از: فقه، اصول، حديث، ادبيّات، منطق، عقايد، عرفان، تفسير، تراجم و علوم غريبه) و به هردو زبان فارسى و عربى، نگارش يافته است. ۱
از مجموع كتب و رسائل اين محقّق پرآوازه، چيزى كمتر از 60عنوان تاكنون به چاپ رسيده كه از اين تعداد، طبع بيش از بيست عنوان در زمان حيات مؤلّف صورت گرفته است. گفتنى است كه اخيراً گروهى از فضلا (در حوزه علميه قم و كاشان) نسبت به گردآورى، تحقيق و نشر آثار آخوند ملّاحبيب اللّه همّت ورزيده اند كه تلاشى حقيقتاً در خور تقدير است.

رساله «قبس المقتبس»

يكى از رسائل مرحوم آخوند ملّاحبيب الله كه به عربى نگارش يافته، رساله «قبس المقتبس، فى شرح حديث من عرف نفسه فقد عرف ربّه» مى باشد كه مؤلّف محترم در كتاب «لباب الألقاب» خويش، ذيل شماره57 از تأليفات خود، از آن نام مى برد و همانطور كه در آخر اين رساله آمده، آن را در سال 1278 (يعنى در شانزده سالگى، همان سالى كه اجازه روايت از استادش دريافت كرد)، تدوين كرده است.
اين رساله، شرح جالب و محقّقانه اى است در موضوع حديث نبوى و علوىِ «من عرف نفسه فقد عرف ربّه» ۲ كه از اين عالم بزرگوار به يادگار مانده و متأسّفانه در زمان وى به چاپ نرسيده است.
اخيراً نسخه اى از رساله «قبس المقتبس» (كه خوشبختانه، از ميان آثار مؤلّف گرانقدر، به دست آمده است) از سوى دست اندركاران بزرگوار مجلّه وزين «علوم حديث» در اختيار

1.ر.ك:ملّا حبيب الله كاشانى، عبدالله موحّدى، انتشارات دفتر تبليغات اسلامى؛ ذريعة الإستغناء فى تحقيق مسئلة الغناء، الشريف الكاشانى، مركز احياء آثار الشريف الكاشانى، قم، ۱۴۱۷هـ، مقدّمه؛ نيمسالنامه عربى علوم الحديث، ش۱، ص۳۳۶ به بعد.

2.شرح ابن ابى الحديد، ج۲، ص۲۹۲؛غررالحكم ودررالكلم، ج۲، ص۶۲۵؛ الدّرر المنتشرة فى الأحاديث المشتهرة، السيوطى، ص۱۵۲ . برخى مصادر ديگر را نيز در نخستين پاورقى رساله، ياد كرده ايم.

صفحه از 139