سيّدبن‌طاووس و حوزه‌هاي گوناگون ‌روايي - صفحه 100

روزی‌ها مقدر می‌گردد؛ بنابراین شب نیمه شعبان، شب مژده‌دادن است و شب نوزدهم ماه رمضان شب تحقق آن مژده.
_ شاید در شب نیمهشعبان، تنها روزی و اجل برخی مردمان روشن می‌گردد، ولی در شب نوزدهم روزی‌ها و اجل همه آدمیان مشخص می‌گردد.۱
سید برای حل ناسازگاری‌ها گاه _ علاوه بر احتمال‌های معنایی _ گمانه اشتباه ناسخ۲ ، خطای راویان۳ و تقیه۴ را نیز دور از ذهن نمی‌داند. این روش سید در کتاب‌های مفصل وی در زمینه دعا، هم‌چون الإقبال فراوان و در نگاشته‌هایی هم‌چون الدروع که حجم کوچک‌تری دارند، اندک است. نکته مهمی که شایسته یادآوری است آن که در موارد ناسازگاری، سید هیچ‌گاه در صدور دعا خدشه نمی‌کند و فراتر از آن، همیشه تلاش می‌کند حجیّت آن روایت و شایان پذیرش‌بودن آن را نیز به گونه‌ای ثابت کند، تا به هر روی به مضمون آن _ گرچه با تأویل ظاهر آن _ عمل کرده باشد یا مضمون آن را قابل قبول معرفی کند؛ جز در یکی _ دو مورد که احتمال تقیه را مطرح می‌نماید و طبیعتاً در این هنگام نمی‌توان به ظاهر آن دعا عمل کرد یا بدان اعتقاد داشت؛ گو این‌که باز در اینجا نیز صدور آن روایت را مخدوش نمی‌سازد.

9. نقل حرزها و شکل‌های رمزی

در برخی نگاشته‌های سید، حرزهایی۵ به شکل رمزی و دربردارنده نقش‌ها یا واژگانی که معانی خاصی از آن‌ها برداشت نمی‌شود، می‌توان دید. ۶ درباره این گونه شکل‌ها، چند نکته را باید یادآوری کرد؛ نخست آن‌که حجم این‌‎گونه شکل‌های رمزی در نگاشته‌های سید بسیار اندک است؛ دیگر آن‌که این حرزها تنها در مهج‌الدعوات و الأمان دیده می‌شود، که موضوع آن‌ها با بهره‌گیری از چنین نمادها و رمزها تناسب دارد. البته

1.. الإقبال، ص۴۷۲ – ۴۷۱؛ برای نمونه‌های دیگری از این حلّ تعارض ر.ک: به الإقبال، ص۲۶۲، ۲۶۷- ۲۶۸، ۳۳۰، ۴۷۱، ۶۴۱ و ۶۴۷و الدروع، ص۶۳ و ۶۵.

2.. الإقبال، ص۲۶۱.

3.. همان، ص۲۶۲.

4.. همان و نیز ص۳۳۰.

5.«حرز» در فرهنگ دینی هر گونه دعا یا عبارتی را گویند که مایۀ حفظ و در امان‌ماندن از آفت و بلاها باشد و به وسیلۀ آن پناه جویند. حرز گونه‌هایی دارد؛ مانند حرزهای خواندنی یا نوشتنی. ر.ک: به دایرةالمعارف تشیّع، ج۶، ص۲۰۹، مدخل «حرز» به خامۀ سیدمهدی حائری.

6.. برای نمونه، نک: به مهج‌الدعوات، ص۳۰ – ۳۱ و آداب سفر (ترجمۀ الأمان)، ص۱۲۵ – ۱۲۴، ۱۷۹ و ۱۸۷ – ۱۸۶.

صفحه از 127