3. توجه به یادکرد روایت در یک باب خاص از سوی دانش‌وران شیعه
سید به مناسبت یادکرد تعقیب‌های نماز مغرب، روایتی را آورده که می‌گوید: امام علیه السلام دو سجده شکر به جای آورد و در هر سجده، ذکری را بیان فرمود. در روایت، سخنی از این نیست که این دو سجده پس از نماز مغرب بوده است. سید پس از یادکرد این روایت می‌نویسد:
اگر به ذهن کسی رسید که این روایت نگفته است که این دو سجده شکر به جهت نماز مغرب است، بدو گفته می‌شود: این‌که راویان شیعی این روایت را در [موضوع] دو سجده شکر بعد از نماز مغرب آورده‌اند و مشخص کرده‌اند که این دو سجده برای این نماز است، نشان‌گر آن است که آنان این مطلب را از راهی دیگر دریافته بودند.۱
توجه سید بدین نکته در نوع خود ارزش‌مند است. گرچه سید تنها در همین یک مورد از این قاعده حدیثی سود جسته است، ولی می‌توان گفت هر جا روایتی که ظاهراً عام است در بابی خاص گزارش شود، از نگاه سید باید روایت را با آن موضوع متناسب بدانیم. دانش‌وران شیعه نیز گه‌گاه از یادکرد روایت در یک موضوع، نکته‌هایی را برداشت کرده‌اند؛ برای نمونه، صاحب حدائق درباره برخی روایت‌هایی که در آن‌ها سخن از صدقه بر فرزندان به میان آمده، بر آن است که مراد از صدقه در این‌گونه روایت‌ها «وقف» است و یکی از دلیل‌های وی آن است که دانش‌وران شیعه این‌گونه روایت‌ها را در باب وقف آورده‌اند؛ بنابراین، از نگاه آنان مراد از صدقه، معنای مطلق آن نیست.۲ البته گفتنی است سیدبن‌طاووس در این‌جا روشن نکرده است که برای برداشت معنایی از روایت، باید همه دانش‌وران آن را در یک موضوع گزارش کرده باشند یا فهم اکثریت آنان ملاک است و یا اگر تنها برخی از آن‌ها نیز آن را در موضوعی خاص آورده باشند باز هم می‌توان آن روایت را ویژه همان موضوع دانست؟ برای نمونه، کلینی همین روایت مدّ نظر سید را در «باب السجود و التسبیح و الدعاء فیه فی الفرائض و النوافل و ما یقال بین السجدتین» آورده است۳ . پس روشن می‌گردد، کلینی ذکرهای
1.. فلاح‌السائل، ص۲۴۴.
2.. الحدائق، ج۲۲، ص۱۷۳؛ برای نمونه‌های دیگر از استدلال به این نکته و یا مناقشه در آن ر.ک: به السرائر، ج۳، ص۳۵۵ – ۳۵۶ و نقد آن در کشف‌الرموز، ج۲، ص۶۳۸؛ الحدائق، ج۵، ص۱۲ و... .
3.. کافی، ج۳، ص۳۲۲.
