سيّدبن‌طاووس و حوزه‌هاي گوناگون ‌روايي - صفحه 97

است، چنگ می‌زند که امام صادق علیه السلام فرموده‌اند: «إنّ أفضل الدعاء ما جری علی لسانک».۱ امّا مرز و گستره این انشای دعا تا کجاست؟ سید تا آن‌جا که جست‌وجو کرده‌ایم و بر پایه سخن خودش، تنها در جایی به این روش روی می‌آورد که:
_ یا دعاهای رسیده از معصومان علیهم السلام اندک و گزیده باشد و آن کار یا مناسبت نیز برای آدمی ارزش‌مند باشد؛
_ و یا سید دعایی در آن موضوع نیافته باشد.۲
از این‌ رو و با توجه به این‌که کمتر موضوعی است که در آن دعایی از معصوم علیه السلام نرسیده باشد، و نیز بر اساس یک استقرا، حجم دعاهای انشاشده از زبان سیّد، در مقایسه با دعاهای رسیده از معصومان علیهم السلام بسیار اندک است.

5. نقل از منابع اهل‌سنت

سید در حوزه آداب و دعاها و مستحبات، از روایت‌ها یا منابع اهل‌سنت نیز بهره می‌گیرد؛ البته این بهره‌گیری در همه کتاب‌ها به یک اندازه نیست. در برخی کتاب‌ها، مانند الإقبال شمار روایت‌های اهل‌سنت کم‌ و بیش چشم‌گیر است، ولی در برخی کتاب‌ها، هم‌چون الدروع این‌گونه روایت‌ها اندک است. برای نمونه، سید در اقبال از کتاب دستورالمذکّرین محمد بن ابی‌بکر مدینی۳ به مقدار قابل توجهی گزارش می‌کند.۴ در این گستره، سید از راویان شناخته‌شده سنّی _ با واسطه منابع خود که معمولاً سنی‌اند _ گزارش کرده است.۵

6. روشن‌کردن معانی دعاها و بسنده‌نکردن به گزارش

سید در موارد قابل توجه، به گزارش احادیث مستحبات و آداب و دعاها بسنده نمی‌کند و معمولاً توضیحاتی برای روشن‌شدن معنای احادیث فراز می‌آورد. گرچه ممکن است، حجم این توضیحات در مقایسه با حجم دعاها و آداب گزارش‌شده

1.. الأمان، ص۱۹.

2.. همان.

3.. دربارۀ هویت سنّی وی ر.ک: به هدیةالعارفین، ج ۲، ص۱۰۰.

4.الإقبال (چ قیومی)، ج۱، ص۱۵۵ و ج۲، ص۱۴، ۱۵، ۱۷، ۲۱ و... .

5.برای نمونه: روایت‌هایی از أنس‌بن مالک: الإقبال (چ قیومی)، ج۲، ص۲۰؛ الأمان، ص۱۱۸؛ المجتنی، ص۹۴؛ جمال‌الأسبوع، ص۵۵، ۶۰ و...؛ ابوهریرة: جمال‌الأسبوع، ص۹۴؛ روایت‌های منابع سنی از ابن‌عباس: الإقبال (چ قیومی)، ج۱، ص۱۵۳و ج۳، ص۴۵، ۴۶ و ۱۹۹؛ المجتنی، ص۸۹ و... .

صفحه از 127