یادکرد از راویان و حضور راویان در منابع اهلسنت، از نظر فراوانی اطلاعات موجود درباره آنها یکسان نیست. حضور نمایان گروهی از راویان در منابع فقهی، حدیثی، رجالی و... امکان شناسایی و ارزیابی شخصیت آنان را از نگاه اهلسنت فراهم میآورد. دسته دیگر از راویان که از چنین حضور نمایانی برخوردار نیستند، نمایاندن تصویری روشن از ایشان، از نگاه منابع اهلسنت به سادگی امکانپذیر نیست. غیاثبنکلّوب از این دسته است.
یادکرد منابع فهرستی و رجالی امامیه از غیاثبنکلّوب، به همراه حضور وی در منابع حدیثی این گروه و اختلاف دیدگاههای دانشمندان امامیه درباره وی، ما را بر آن میدارد تا پژوهش خویش را در دو فراز سامان دهیم:
_ غیاثبنکلّوب در منابع اهلسنت؛
_ منابع امامیه و غیاث بن کلوب.
غیاث بن کلّوب در منابع اهلسنت
بر پایه جستوجوی نگارنده، نخستین یادکرد از غیاثبنکلوب در منابع رجالی اهلسنت، از سوی علی بن عمر دارقطنی در کتاب الضعفاء و المتروکون، صورت پذیرفته است. وی به گاه یادکرد از غیاثبنکلوب، چنین میگوید:
غیاث بن کلّوب، له نسخة عن مطرَّف بن سمرة بن جندب، لایعرف الّا به، و یروی عن شریك.۱
بیتردید یادکرد دارقطنی از وی، به گونهای نشان از ضعف غیاثبنکلوب دارد، چه اینکه ابوبکر احمد بن محمد بن غالب خوارزمی برقانی در فرازی از سخن خود، در منبع پیشگفته چنین میگوید:
طالت محاورتی مع أبیمنصور، إبراهیم بن الحسین بن حَمَکان، لأبیالحسن، علیّ بن عمر بن عمر الدارقطنی، عنا الله عنی و عنهما، فی المتروکین من أصحاب الحدیث، فتقرّر بیننا و بینه علی ترک من أثبته علی حروف المعجم فی هذه الورقات.۲
سخن خوارزمی برقانی بهروشنی نشان از ضعف غیاث بن کلّوب در نگاه دارقطنی
1.. الضعفاء و المتروکون (چاپشده ضمن المجموع فی الضعفاء و المتروکین، ص۳۵۳، ش۴۲۸.
2.. المجموع فی الضعفاء و المتروکین، ص۲۶۵.