قرن سوم وارد کوفه می‌شود و برای ایشان نقل حدیث می‌کند. کوفیان به صورت گسترده احادیث ایشان را شنیده و می‌پذیرند. نجاشی در شرح حال او به این گزارش پرداخته است.۱ حضور او در انتقال تراث گروه بزرگی از صاحبان آثار شیعه۲ گویای نقش پر رنگ او در عرصه حدیث است. بی شک می‌توان او را حامل کتب قمی‌ها دانست که به دیگران منتقل کرده است.۳
9. محمد بن علی بن محبوب
او شیخ قمی‌ها در زمان خویش معرفی شده است که با تعابیری همچون «ثقة، عین، فقیه، صحیح المذهب» معرفی شده است. وی که از همطرازان صفار و ماجیلویه به شمار می‌رود، از اساتید محمد بن یحیی العطار و ابن بطه است که در طریق نقل آثار و روایات زیادی قرار گرفته است.۴
10. محمد بن حسن بن ولید (ابن ولید قمی)
او علاوه بر آن که شیخ قمی‌ها و فقیه و سرآمد و وجه ایشان معرفی شده، با عبارت «ثقة ثقة عین مسکون الیه» _ که از جمله منحصر به فردترین واژگان توثیق و تعظیم راویان به شمار می‌رود _ توصیف شده است.۵ فرزند او احمد، ابن ابی جید و شیخ صدوق حلقه کاملاً قمی اتصال فهرست نجاشی و طوسی به این شخصیت جلیل القدر و آگاه به رجال و فقه و مورد اطمینان به شمار می‌روند.۶
4) تضعیف راویان مورد پذیرش و نقد آرای رجالی قم
از جمله محورهای دیگری که در مطالعه منابع رجالی و فهرستی بغداد نظر پژوهشگر را به خود جلب می‌کند، نقد برخی آرای رجالی بزرگان این حوزه است که به تضعیف راویان مورد اعتنا و پذیرش حوزه قم و گاه تخطئه دیدگاه‌های قمی انجامیده است. در توضیح این مطلب توجه به مفهوم ضعف و بازخوانی مفاهیمی همچون غلو که تفصیل آن از عهده این نوشتار خارج است _ ضروری به نظر می‌رسد. با تذکر این نکته _ که انتساب ضعف به
1.. رجال النجاشی، ص۲۱۹، ش ۵۷۳.
2.. ۷۹ نفر در رجال النجاشی و هشتاد نفر در فهرست الطوسی.
3.. رجال الطوسی، ص۴۴۱، ش ۶۱۰۲ ، شرح حال حسن بن عبدالسلام.
4.. رجال النجاشی، ص۳۴۹، ش ۹۴۰.
5.. همان، ص۳۸۳، ش ۱۰۴۲.
6.. فهرست الطوسی، ص۴۴۲، ش ۷۰۹ ؛ رجال ابن داوود، ص۳۰۴، ش ۱۳۱۹.
