جستاري در باره اصطلاح حديث قوي - صفحه 151

چه بنا بر معنای لغوی صحیح است، امّا خلاف اصطلاح است.۱
10. روایتی که همه افراد سند غیر امامی ممدوح هستند، البته مدحی که به حدّ وثاقت نرسد.۲
11. روایتی که بعضی افراد سند غیر امامی ممدوح و بعضی غیر امامی موثّق باشند.۳

ب. تعریف بر اساس معنای لغوی

12. در برخی متون، عبارت «اذ فیها ما هو قوی الاسناد»۴ نشان دهنده این است که این مفهوم در مقابل ضعیف قرار گرفته و مفهوم کلّی از آن که معادل با معنای لغوی است، مدّ نظر است.
13. یکی دیگر از تعاریف ارائه شده برای حدیث قوی _ که به معنای لغوی آن نزدیک است _ روایت راوی برجسته و مشهور است که البتّه در باره وی توثیقی نرسیده است.۵ بنا بر نسخه دیگر، روایت راوی برجسته و مشهور از راوی موثّق است.۶ این تعریف به نوعی با تعریف لغوی از قوی که معادل با حدیث معتبر است برابری دارد.

ج. اصطلاحات دیگر

14. القوی کالصحیح: روایتی که همه افراد سند امامی باشند، امّا در خصوص بعضی مدح و ذمی نرسیده باشد، یا آن که ممدوح به مدحی باشند که به مرتبه حدیث حسن نرسد. اسامی این افراد _ که وثاقت آنها محلّ تردید است _ در سلسله سند، پس از ثقات و به قولی پس از یکی از اصحاب اجماع واقع شده است. به دیگر سخن، یکی از ثقات یا یکی از اصحاب اجماع روایت خود را از آن فرد گرفته باشد.۷
15. القوی کالحسن: روایتی که همه افراد سلسله سند امامی باشند، و همه آن افراد

1.. البدایة، ج۱، ص۱۲۵؛ مقباس الهدایة، ج‏۱، ص۱۷۱.

2.. «ما كان جمیع سنده من غیر الإمامی، لكن مع مدح الجمیع بما لم یبلغ حدّ الوثاقة» (خاتمة مستدرک الوسائل، ج۳، ص۵۰۵؛ لب اللباب، ص۴۶۰؛ توضیح المقال، ص۲۴۷؛ مقباس الهدایة، ج۱، ص۱۷۳).

3.. «ما كان الجمیع من غیر الإمامی، لكن مع توثیق بعض و مدح آخرین» (توضیح المقال، ص‏۲۴۸؛ مقباس الهدایة، ص‏۱۷۴).

4.. منتقی الجمان، ج۱، ص۴۱۴.

5.. «مروی المشهور فی التقدّم غیر الموثّق» (وصول الأخیار، ص۴۰۰؛ منتقی الجمان، ج۱، ص۴).

6.. «مروی المشهور فی التقدم عن الموثق» (ذكری الشیعة، ج۱، ۴۸؛ برای آگاهی بیشتر ر.ک: الرواشح السماویة، ص۷۳).

7.. «هو ما یكون كلّ واحد من رواته إمامیّین، و یكون البعض مسكوتا عن المدح و الذمّ، أو ممدوحا بمدح غیر بالغ إلی حدّ الحسن، و كان واقعا فی الذكر بعد الثقات، و بعد من یقال فی حقّه: «أجمعت العصابة علی تصحیح ما یصحّ عنه» علی قولٍ» (لب اللباب، ص‏۴۶۱؛ مقباس الهدایة، ج‏۱، ‏۱۷۶).

صفحه از 161