_ علیه السلام _ ...1
در این سند، عمار بن مروان امامی مهمل و بقیه افراد امامی عادل به شمار می‌آیند؛ از باب نمونه، راویان دیگری چون اسماعیل مرار،2 سلیم طربال،3 محمد بن حمران4 و سعید بن عمرو5 هستند که مدح و ذمی در باره ایشان گزارش نشده است. بر این اساس، فقها سند برخی روایات آنان را قوی می‌دانند.6
معادل با حدیث صحیح
صحیح خبری است که سلسله سند به توسط رجالی موثق و امامی مذهب به معصوم متّصل گردد.7 در موارد اندکی فقها از صحّت سند با واژه قوی سخن گفته‌اند؛ نمونه‌ای از آن عبارت است از:
أَخْبَرَنِي الشَّيْخُ أَيَّدَهُ اللهُ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللهِ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ، عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسی، عَنْ حَرِيزٍ، عَنْ زُرَارَةَ قَالَ: قُلْتُ لَه...8
در این سند، همه راویان امامی عادل هستند و حماد بن عیسی از اصحاب اجماع است.9 از این رو، روایت صحیح بوده، امّا برخی آن را قوی اطلاق کرده‌اند.10
نمونه دیگر روایت التهذیب است:
سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْیی عَنْ حَمَّادِ بْنِ
1.. وسائل الشیعة، ج۹، ص۴۹۴.
2.. ریاض المسائل، ج۱۰، ص۴۶۸؛ جامع الشتات، ج۲، ص۲۸۸، ۴۳۴.
3.. جامع الشتات، ج۲، ص۴۳۴.
4.. مناهج الأحكام، ص۶۹.
5.. معجم رجال الحدیث، ج۹، ص۱۳۲.
6.. برای اطلاع از نمونه‌هایی دیگر ر.ک: مدارک الأحکام، ج۸، ص۲۳۱ - ۲۳۲؛ ذخیرة المعاد، ج۱، ق ۱، ص۶، ۱۴، ۱۶؛ ج۱، ق ۲، ص۳۶۲، ۳۷۶؛ ج۱، ق ۳، ص۴۲۹، ۶۹۸؛ خاتمة مستدرک الوسائل، ج۴، ص۲۵۴؛ ج۵، ص۱۷۷، ۱۸۴، ۳۸۱- ۳۸۲، ۴۴۴؛ ریاض المسائل، ج۴، ص۳۵ - ۳۶؛ الحدائق الناضرة، ج۱۳، ص۲۲- ۲۳؛ ج۱۵، ص۴۴، ۴۵؛ حاشیة من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۲۲۷، ۳۷۱؛ ج۲، ص۳۴۸، ۴۲۲، ۴۵۵؛ بحارالانوار، ج۸۴، ص۱۷۹ - ۱۸۰، ۱۸۷؛ جامع المدارک، ج۲، ص۳۹۶.
7.. الرعایة، ص۷۷.
8.. تهذیب الأحکام، ج۱، ص۱۷۴.
9.. اختیار معرفة الرجال، ج۱، ص۳۷۵.
10.. الحدائق الناضرة، ج۳، ص۳۱۳ - ۳۱۴.
