23
اخلاق کريمانه در پرتو کلام امام حسن مجتبي عليه السلام

و اشتها نمیورزید؛ زیرا اشتها و میل به خوردنیها و آشامیدنیها در اختیار و ارادة انسان نیست. آنچه اختیاری است، اهتمام به دست یافتن به خوردنیها و آشامیدنیهای مورد علاقه است. بنابراین، مقصود این است که از دست‌وپا زدن و تلاش بسیار برای سیر کردن شکم خود با چیزی که به آن اشتها داشت، ‌پرهیز، و به سادهترین غذاها قناعت میکرد. یعنی برای سیر کردن شکم خود با غذای مورد علاقهاش، به آب و آتش نمی‌زد۱ ، یا از نبود آنچه بدان اشتها داشت غضبناک نمیشد.۲
البته روشن است که این معنا با آیه نورانی «فلینظر الی طعامه...»۳ در تعارض نیست؛ زیرا در آن آیه به تأمل درباره چگونگی آفرینش غذاها به دست پروردگار اشاره شده است تا او را به نعمتهای خداوند آگاه‌تر سازد و به شکرگزاری از ولینعمت خویش بیشتر تحریک کند. کوتاه آنکه برادر امام علیه السلام برای سیر کردن شکم خویش تشریفات قائل نبود و خود را از اسارت شکم رهانیده و نشان داده بود که ارزشش بیش از آن است که به شکم اهتمام ورزد و عمر خویش را در راه آن سپری سازد.

آزادگی از شهوت

كان خَارِجاً مِنْ سُلْطَانِ فَرْجِهِ

ترجمه و شرح

«از سیطره و سلطه شهوت جنسی‌اش رها بود».

1.. ر.ک: شرح أصول الكافي: ج ۹ ص۱۷۰.

2.. ر.ک: بحار الانوار؛ ج۶۶ ص۲۹۵.

3.. عبس: ۲۴ ـ ۲۸.


اخلاق کريمانه در پرتو کلام امام حسن مجتبي عليه السلام
22

کنترل نشود، صاحب خود را در کوتاه‌ترین زمان به ورطه هلاکت درمی‌اندازد و از نظر سلامت جسمی و معنوی، به نیستی و تباهی می‌کشاند. اما اگر کسی از اسارت شکم در امان باشد و خواسته‌های آن را در کنترل عقل درآورد، سلامت جسم و روح خویش را تضمین می‌کند و خود را از یکی از زشت‌ترین اسارت‌ها می‌رهاند. اسارتی که صاحب خود را در نظر دیگران خوار و خفیف می‌سازد و حرمتشان را زایل می‌کند.
البته باید توجه داشت که هر اسارتی و هر تبعیتی، خواری در پی ندارد و چه بسا برخی اسارت‌ها موجب عزت و کرامت شود. بندگی خدا و تبعیت از دستورهای او و نیز پیروی از موازین عقلی، از مصادیق بارز اسارت‌هایی است که بر کرامت و عزت نفس و حرمت می‌افزاید.

رعایت الگوی مصرف

فلا يَشْتَهِي مَالًا يَجِدُ وَلَا يُكْثِرُ إِذَا وَجَدَ

ترجمه و شرح

«به آنچه در دسترس او نبود تمایل نداشت و در مصرف آنچه در دسترس او بود زیاده‌روی نمی‌کرد».
امام حسن علیه السلام، در دو جمله، معنای زیر سلطه شکم نبودن را توضیح داده است. نخست آنکه برادر آن حضرت به آنچه نمییافت متمایل نمی‌شد و دیگر آنکه در مصرف آنچه به دست میآورد، زیاده‌روی نمیکرد.
البته به نظر میرسد که مقصود امام علیه السلام از عبارت نخست، یعنی عبارت «فلا يشتهي مالا يجد»، این نیست که به آنچه تهیه آن در توانش نبود میل

  • نام منبع :
    اخلاق کريمانه در پرتو کلام امام حسن مجتبي عليه السلام
    تاریخ انتشار :
    1392/08/08
    قیمت :
    28800 ریال
    پیوند معرفی کتاب :
    /post/45400/
    لینک خرید :
    http://shop.darolhadith.ir/81-.html
تعداد بازدید : 89041
صفحه از 79
پرینت  ارسال به