طريق با اهل جدل مناظره كن».
در این آیه، مجادلة احسن در کنار دعوت حکیمانه و موعظه برای ابطال سخن و دیدگاه باطل مشرکان به منظور هدایت، یا دست‌کم اسکات آنان توصیه شده است.1 البته این امر مهم، بر عهدة تمام عالمان و اندیشمندان نیز هست.
1. مجادله مذموم یا همان مراء، مربوط به پافشاری بر اعتقاد شخصی هنگام گفت‌وگو و اصرار بر حقانیت خود و اثبات اشتباه طرف مقابل میشود.2 دلیل این ادعا سخنی از امام علی علیه السلام است که علت نهی از مجادله را بدبینی و خصومت میان فرد مجادلهگر و برادران دینی دانسته است.3 همچنین، حدیث شریفی از امام هادی علیه السلام گواه بر این است که مجادله مایه از میان رفتن دوستیهای دیرینه و گسستن پیوندهای استوار است.4 به‌این‌ترتیب، مجادله مذموم آن است که با نزدیکان و اطرافیان در جامعه اسلامی درگیرد و به نزاعهای لفظی با دشمنان مربوط نمیشود.
2. توصیه به پرهیز از مجادله و پافشاری بر عقیده در جامعه اسلامی و میان هم‌کیشان و برادران ایمانی، به وقتی که حق با طرف مقابل است اختصاص ندارد، بلکه به هنگامی مربوط است که طرف مقابل بر باطل باشد. به‌عبارت‌دیگر، ترک مجادله، آنگاه که بر باطلیم، ضرورت اخلاقی است، نه فضیلت اخلاقی؛ اما آنچه فضیلت اخلاقی است و بر آن تأکید
1.. نحل: ۱۲۵؛ نیز، ر.ک: المیزان: ترجمة موسوی همدانی، ج۱۲ ص۵۳۴.
2.. ر.ک: تاج العروس: ج۱۴ ص۱۰۲: هو المُفاوَضَةُ على سَبيلِ المُنازَعة و المُغالَبة.
3.. همان: ح ۵۷۹۱: إيّاكُم و المِراءَ و الخُصومَةَ؛ فإنّهُما يُمرِضانِ القُلوبَ علَى الإخوانِ، و يَنبُتُ علَيهما النِّفاقُ.
4.. همان: ح ۵۷۹۵: المِراءُ يُفسِدُ الصَّداقَةَ القَديمَةَ، و يَحلُلُ العُقدَةَ الوَثيقَةَ.
