2577

ما يَجوزُ وَصفُ اللّه ِ بِهِ

۰.12445.الإمامُ عليٌّ عليه السلام : كَيفَ يَصِفُ إلهَهُ مَن يَعجُزُ عَن صِفَةِ مَخلوقٍ مِثلِهِ ؟ ! ^۱

۰.12446.عنه عليه السلام : لا يُوصَف بِالأزواجِ ، و لا يَخلُقُ بِعِلاجٍ ، و لا يُدرَكُ بِالحَواسِّ ... بَل إن كُنتَ صادِقا أيُّها المُتَكَلِّفُ لِوَصفِ رَبِّكَ ، فَصِف جَبرَئيلَ و مِيكائيلَ ، و جُنودَ المَلائكَةِ المُقَرَّبينَ ، في حُجُراتِ القُدُسِ مُرجَحِنّينَ ، مُتَوَلِّهَةً عُقولُهُم أن يَحُدّوا أحسَنَ الخالِقينَ ، فإنَّما يُدرَكُ بِالصِّفاتِ ذَوو الهَيئاتِ و الأدَواتِ ، و مَن يَنقَضي إذا بَلَغَ أمَدَ حَدِّهِ بِالفَناءِ . ^۲

۰.12447.عنه عليه السلام : لا تَقَعُ الأوهامُ لَهُ عَلى صِفَةٍ ، و لا تُعقَدُ القُلوبُ مِنهُ عَلى كَيفِيَّةٍ . ^۳

۰.12448.عنه عليه السلام : مَن وَصَفَهُ فَقَد حَدَّهُ ، و مَن حَدَّهُ فَقَد عَدَّهُ ، و مَن عَدَّهُ فَقَد أبطَلَ أزَلَهُ ، و مَن قالَ : «كَيفَ ؟» فقَدِ استَوصَفَهُ ، و مَن قالَ : «أينَ ؟» فقَد حَيَّزَهُ . ^۴

2577

توصيفات مُجاز از خدا

۰.12445.امام على عليه السلام : كسى كه از وصف آفريده اى مانند خود ناتوان است، چگونه تواند خداى خويش را وصف كند؟

۰.12446.امام على عليه السلام : به جفتها وصف نمى شود و در آفرينش موجودات نيازى به تمرين و [استفاده از] ابزار ندارد و با حواسّ درك نمى شود... اى كسى كه متكلّفانه در وصف پروردگارت مى كوشى! اگر راست مى گويى ، جبرئيل و ميكائيل و سپاه فرشتگان مقرّب را وصف كن؛ همانها كه در غرفه هاى پاك در برابر سلطنت و عظمت خدا بر خود لرزانند و خردهايشان در وصف بهترين آفرينندگان متحيّر است ؛ چه آن كه تنها موجوداتى با صفات درك مى شوند كه داراى شكل و شمايل و ابزار و وسايل هستند و نيز كسى [قابل شناختن است] كه چون مدّتش به سر آيد و به نقطه پايان خود رسد، فانى شود.

۰.12447.امام على عليه السلام : اوهام، به درك صفتى از او نمى رسند و خردها به كيفيّتى از او پى نمى برند.

۰.12448.امام على عليه السلام : هر كه خدا را وصف كند، براى او حدّ و مرز قائل شده است و هر كه برايش حدّ و مرز قائل شود، او را شمرده است (برايش اجزاء قائل شده است) و هركه او را بشمارد، ازلى بودنش را باطل ساخته است. كسى كه پرسيد: «چگونه است»،بى گمان او را وصف كرده است و كسى كه پرسيد: «كجاست» او را در مكان قرار داده است.