برای تزیین آن باید دو صفت را به دست آورید: یکی حسن خلق و دیگری سخاوت.۱ همچنین حضرت بیان کرده‌اند که بیشترِ امت من با دو صفت تقوا و حسن خلق وارد بهشت می‌شوند.۲ همه این‌ها از باب «صحت سلب»، نشان می‌دهند که اصطلاح حسن خلق نمی‌تواند به معنای همه صفات نیک اخلاقی باشد.
دسته دوم: از راه‌هایی که می‌توان سرآمد بودن یک صفت را شناخت، حوزه کاربرد آن است. اگر حوزه کاربرد آن نشان دهد که شامل همه حوزه‌ها می‌شود، می‌توان نتیجه گرفت که عنوانی عام برای همه صفات است. اما در باره حسن خلق چنین چیزی نیز وجود ندارد؛ یعنی متون دینی نشان می‌دهند که این اصطلاح فقط مخصوص حوزه‌ای خاص از مسائل انسانی است و لذا نمی‌تواند عام باشد. در دسته دوم، روایاتی قرا دارند که به نوعی روشن کرده‌اند که حسن خلق مربوط به حوزه معاشرت و روابط اجتماعی است، نه همه حوزه‌ها. بر اساس این روایات، حسن خلق مربوط به اخلاق معاشرت می‌شود، نه همه امور اخلاقی زندگی؛ به عنوان نمونه، رسول خدا صلی الله علیه وآله کسی را که «با مردم» خوش اخلاق باشد، بشارت داده‌اند۳ و به آن توصیه کرده‌اند.۴ همچنین آن حضرت امام علی علیه السلام را به حسن خلق با «خانواده»، «همسایه» و «هرکسی که با آنها معاشرت و مصاحبت دارد»، سفارش می‌کنند تا صاحب درجات عالی شود.۵ در حدیث دیگری حضرت از حسن خلق به عنوان «حسن خلق یعیش به فی الناس» یاد کرده‌اند.۶ نیز آمده است که حتی گاه خداوند متعال برخی
1.. خیارکم من یرجی خیره و لا یتقی شره، و شرارکم من یتقی شره و لا یرجی خیره، فإن الله أکرمکم بالاسلام فزینوه بالسخاء و حسن الخلق. (تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۰۴). أنس بن مالک قال: أول خطبة خطبها رسول الله صلی الله علیه و سلم أن صعد المنبر فحمد الله و أثنی علیه و قال: یا أیها الناس! إن الله قد اختار لکم الإسلام دیناً، فأحسنوا صحبة الإسلام بالسخاء و حسن الخلق (تاریخ مدینة دمشق، ج۵۰، ص۲۸۹، ح۱۰۶۸۰).
2.. رسول الله صلی الله علیه وآله : أکثر ما تلج به أمتی الجنة تقوی الله و حسن الخلق (الکافی، ج۲، ص۱۰۰، ح۶).
3.. طُوبی لِمَنْ حَسُنَ مَعَ النَّاسِ خُلُقُهُ، وَ بَذَلَ لَهُمْ مَعُونَتَهُ، وَ عَدَلَ عَنْهُمْ شَرَّهُ (الکافی، ج۸ ص۱۶۹، ح۱۹۰). عن أبی عُبیدة، عن أبیه قال: قال أبوجعفر علیه السلام: قال رسول اللّه صلی الله علیه وآله : أنا زعیمٌ ببیتٍ فی الجنّة لِمَن حَسُن خُلقه مع الناس، و ترک الکذب فی المِزاح و الجدّ، و ترک المراء و هو مُحِقٌّ (مسند أحمد، ج۲، ص۳۶۴؛ الخصال، ص۱۱۴).
4.. رسول الله صلی الله علیه وآله : اتق الله حیثما کنت، و خالق الناس بخلق حسن، و إذا عملت سیئة فاعمل حسنة تمحوها (الامالی(طوسی)، ج۱، ص۱۸۶، ح۳۱۲).
معاذ بن جبل قال: آخر ما أوصانی به رسول الله صلی الله علیه وآله حین وضعت رجلی فی الغرز، أن قال: أحسن خلقک للناس، یا معاذ بن جبل (الموطأ، ج۲، ص۹۰۲، ح۱).
5.. یا عَلیُّ! أحسِن خُلقَکَ مَعَ أهلِکَ وَ جِیرانِکَ، وَ مَن تُعاشِرُ وَ تُصاحِبُ مِنَ النّاسِ تُکتَب عِندَ اللّهِ فی الدَّرَجاتِ العُلی (تحف العقول، ص۱۴).
6.. رسول الله صلی الله علیه وآله : من أعطی أربع خصال فی الدنیا، فقد أعطی خیر الدنیا و الآخرة، و فاز بحظه منهما: ورع یعصمه عن محارم الله، و حسن خلق یعیش به فی الناس، و حلم یدفع به جهل الجاهل، و زوجة صالحة تعینه علی أمر الدنیا و الآخرة (الامالی (طوسی)، ص۵۷۷، ح۱۱۹۰؛ الخصال، ص۱۴۵، ح۱۷۲).
