نخست، این که ثابت نیست کلینی در زمان تألیف الکافی در بغداد بوده باشد؛ بلکه ظاهر سخن نجاشی که میگوید «کلینی بزرگ و آبروی عالمان ری در زمان خویش بوده»،1 این است که کلینی در طول زندگی خویش و به خصوص در روزگار کمال علمیاش در ری میزیسته است؛ چرا که آن روزگاری است که میتوان ادعای بزرگی و آبرو بودن برای وی نمود.
بنا بر این، اگر در مدت زمان تصنیف الکافی _ که به گفته نجاشی بیست سال به طول انجامیده _ وی در بغداد بوده، دیگر زمانی نمیماند که او صلاحیت داشته باشد در آن دوره، شخصیت بزرگ و آبروی دانشمندان اهل ری بوده باشد. همچنین این نکته منافاتی با رحلت کلینی و دفن او در بغداد ندارد؛ چرا که ممکن است سفر او به بغداد در اواخر عمر خویش برای عبور یا اقامت در آنجا بوده و اجلش نیز در آنجا رسیده باشد.
دیگر شاهدی که بر اثبات این دیدگاه مورد استناد واقع شده، طرق شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه به کتاب الکافی است. در این طریقها نام مشایخ اهل کلین و ری به چشم میخورد که وی کتاب الکافی را به واسطه ایشان روایت کرده است. وی در بیان طرق خود به کلینی چنین میگوید:
و ما كان فیه عن محمّد بن یعقوب الكلینیّ رحمه الله علیه فقد رویته عن محمّد بن محمّد بن عصام الكلینیّ و علیّبن أحمد بن موسی و محمّد بن أحمد السنانیّ_ رضی اللّه عنهم_ عن محمّد بن یعقوب الكلینیّ، و كذلك جمیع كتاب الكافی فقد رویته عنهم، عنه، عن رجاله؛2
و آنچه در این کتاب از محمد بن یعقوب کلینی آمده، از محمد بن محمد بن عصام کلینی و علی بن احمد بن موسی و محمد بن احمد سنانی، از کلینی
1.. فهرس اسماء مصنفی الشیعة، ش ۱۰۲۶.
2.. من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۵۳۴.