و حرفه‏ها آگاه نبوده، به هنگام رفتن به مدینه راه بلدی اجیر نموده، از اخبار می‏پرسیده و اگر راستگویی برایش خبر نمی‏برد، اخبار بر او پوشیده می‏ماند.^۱ با این تفاصیل، آگاهی نداشتن ائمه از تمامی علوم و عدم اشتراط چنین علوم گسترده‏ای در امامت ایشان، چندان شگفت نیست. در زیر، پاره‏ای از این علوم به صورت جداگانه بررسی می‏گردد.

الف) علم به درون افراد

مفید معتقد است که ائمه اهل بیت گاه از درون برخی از بندگان آگاه بوده‏اند. امّا چنین علمی نه در آنان ویژگی واجبی است و نه در امامت آنان شرط است. خداوند از روی لطف و برای فرمانبری دیگران و تمسّک ایشان به امامت ائمه، آنان را بدین علم کرامت بخشیده و از آن آگاهانیده است. این علم به لحاظ عقلی واجب نیست، ولی از جهت سمع بر آنان واجب شده است.^۲ چنین علمی را خداوند از زبان رسول خود و از رهگذرِ نصوصی که از پدران ائمه رسیده یا رؤیایی صادقه و تخلّف ناپذیر یا راهی دگر، به آنها می‏رساند.^۳
ولی شیعه در باره این علم همداستان نیستند. مفید برای نشان دادن عدم اتّفاق رأی امامیه، علم پیامبر به باطن منافقان را مثال می‏زند. بر پایه سخن او، اصحاب در این باره سه دیدگاه دارند: برخی بر آن‏اند که پیامبر به باطن آنان علم نداشت؛ چه خداوند آن را از او مخفی داشته بود؛ چنان که باطن دیگر مردمان را پنهان داشته است و می‏گوید:
وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدینَةِ مَرَدُوا عَلی النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ.^۴
گروهی دیگر می‏گویند امر در این باب مشتبه است، ممکن است که خداوند پیامبر را از باطنشان آگاهانیده باشد و آنان را چنان که باید شناخته باشد و ممکن است که باطن آن دو را از پیامبر مخفی داشته باشد. بر هیچ یک از این دو احتمال دلیلی وجود ندارد و برخی هم معتقدند که خداوند باطن آن دو را بر پیامبر نمایانده است.^۵

ب) علم به رخدادهای آینده

به باور مفید، شیعه اجماعی ندارد که امام به آنچه در آینده رخ می‏دهد، آگاه است. خود او هم به صورت مطلق به علم امام به «ما یکونِ» باور ندارد.^۶ البته تصریح می‏کند