فصل اوّل: معناى حكمت

قرآن

«به هر كس كه خواهد ، حكمت دهد و هر كه حكمت يابد ، خيرى فراوان يافته است و جز خردمندان پند نگيرند» .

«و به لقمان حكمت داديم كه شكر خدا به جاى آور و هر كه شكر كند ، براى خود شكر كرده و هر كه ناسپاسى كند ، خداوند بى نيازِ ستوده است» .

«اين (رهنمودها) از جمله حكمتهايى است كه پروردگارت به تو وحى كرده است» .

۲۷۲.امام صادق عليه السلامـ در بيان سپاهيان خرد و نابخردىـ : حكمت (از سپاهيان خرد است) و هوس ضد آن .

۲۷۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ درباره گفتار خداى متعال :«و هر كه حكمت يابد ، خيرى فراوان يافته است»ـ مى فرمايد : منظور قرآن است .

علم و حكمت جلد اوّل

100

« يُؤتِي الحِكمَةَ مَن يَشاءُ و مَن يُؤتَ الحِكمَةَ فَقَد اُوتِيَ خَيرًا كَثيرًا و ما يَذَّكَّرُ إلاّ اُولُوا الأَلبابِ ^۱ » .

« و لَقَد آتَينا لُقمانَ الحِكمَةَ أنِ اشكُر للّهِِ و مَن يَشكُر فَإِنَّما يَشكُرُ لِنَفسِهِ و مَن كَفَرَ فَإِنَّ اللّهَ غَنِيٌّ حَميدٌ ^۲ » .

«ذلِكَ مِمّا أوحى إلَيكَ رَبُّكَ مِنَ الحِكمَةِ ^۳ » .

۲۷۲.الإمام الصادق عليه السلامـ في بَيانِ جُنودِ العَقلِ والجَهلِـ : الحِكمَةُ وضِدُّهَا الهَوى ^۴ .

۲۷۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ في قَولِهِ تَعالى : «و مَن يُؤتَ الحِكمَةَ فَقَد اُوتِيَ خَيرًا كَثيرًا »ـ : القُرآنَ ^۵ .

1.البقرة : ۲۶۹ .

2.لقمان : ۱۲ وراجع أيضا الآيات ۱۳ و ۱۶ ـ ۱۹ .

3.الإسراء : ۳۹ وراجع الآيات ۲۲ ـ ۳۹ .

4.الخصال : ۵۹۱ / ۱۳ عن سماعة بن مهران ، تحف العقول : ۴۰۲ عن الإمام الكاظم عليه السلاموليس فيه «وضدّها» .

5.الفردوس: ۴/۴۱۹/۷۲۲۱، تفسير ابن كثير: ۱/۴۷۶ ؛ منيه المريد : ۳۶۷ كلّها عن ابن عبّاس مرفوعا.