633
علم و حكمت جلد دوّم

3 / 3

حقوق دانشجو

۱۸۴۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مردم پيرو شمايند و مردمانى از اطراف سرزمينها به سوى شما مى آيند ، تا در دين تفقّه كنند ، پس هرگاه نزد شما آمدند ، آنان را سفارش به خير كنيد .

۱۸۴۸.امام سجّاد عليه السلام :حقّ كودك ، مهربانى به او در آموزش و گذشت از وى و عيب پوشى و همراهى و يارى اوست .

۱۸۴۹.امام سجّاد عليه السلام :حقّ رعيت تو در دانش ، آن است كه بدانى خداوند عز و جل تو را در دانشى كه به تو داده و گنجينه هاى آن را بر تو گشوده ، سرپرست آنان قرار داده است . اگر در آموزش مردم ، نيك از عهده برآمدى و با آنان درشتى نكردى و تنگ نگرفتى ، خداوند از فضلش تو را فزونى بخشد و اگر دانشت را از مردم باز دارى و يا هنگام درخواست دانشت با آنان درشتى كنى ، بر خداى عز و جلسزاست كه دانش و عظمت [حاصل از آن ]را از تو بگيرد و تو را از دلها بيندازد .

۱۸۵۰.امام سجاد عليه السلامـ در روايتى ديگرـ : حقّ رعيت تو در دانش ، آن است كه بدانى خداوند با دانشى كه به تو عطا كرده و گنجينه حكمتى كه به تو سپرده ، تو را سرپرست آنان قرار داده است . اگر نيك از عهده برآيى و چون خزانه دارى شفيق و بنده اى خيرخواه مولى نسبت به بندگان [ديگر]ش و شكيبايى خداخواه باشى كه هرگاه نيازمندى را ببيند ، از اموالى كه در اختيارش است به او بدهد ، در راه هدايت هستى و براى اين مناسب و در خور اميدى و گرنه به او خيانت كار و به خلقش ستمكار و به سلب نعمت و عزّتش دست به كارى .


علم و حكمت جلد دوّم
632

3 / 3

حُقوقُ المُتَعَلِّمِ

۱۸۴۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ النّاسَ لَكُم تَبَعٌ ، وإنَّ رِجالاً يَأتونَكُم مِن أقطارِ الأَرَضينَ يَتَفَقَّهونَ فِي الدّينِ ، فَإِذا أتَوكُم فَاستَوصوا بِهِم خَيرًا ۱ .

۱۸۴۸.الإمام زين العابدين عليه السلام :حَقُّ الصَّغيرِ رَحمَتُهُ في تَعليمِهِ والعَفوُ عَنهُ والسَّترُ عَلَيهِ والرِّفقُ بِهِ والمَعونَةُ لَهُ ۲ .

۱۸۴۹.عنه عليه السلام :أمّا حَقُّ رَعِيَّتِكَ بِالعِلمِ ، فَأَن تَعلَمَ أنَّ اللّهَ عز و جل إنَّما جَعَلَكَ قَيِّمًا لَهُم فيما أتاكَ مِنَ العِلمِ وفَتَحَ لَكَ مِن خَزائِنِهِ ، فَإِن أحسَنتَ في تَعليمِ النّاسِ ولَم تَخرُق بِهِم ولَم تَضجَر عَلَيهِم زادَكَ اللّهُ مِن فَضلِهِ ، وإن أنتَ مَنَعتَ النّاسَ عِلمَكَ أو خَرَقتَ بِهِم عِندَ طَلَبِهِمُ العِلمَ مِنكَ كانَ حَقًّا عَلَى اللّهِ عز و جل أن يَسلُبَكَ العِلمَ وبَهاءَهُ ويُسقِطَ مِنَ القُلوبِ مَحَلَّكَ ۳ .

۱۸۵۰.عنه عليه السلامـ في رِوايَةٍ اُخرىـ : أمّا حَقُّ رَعِيَّتِكَ بِالعِلمِ ، فَأَن تَعلَمَ أنَّ اللّهَ قَد جَعَلَكَ لَهُم فيما آتاكَ مِنَ العِلمِ ، ووَلاّكَ مِن خِزانَةِ الحِكمَةِ ، فَإِن أحسَنتَ فيما وَلاّكَ اللّهُ مِن ذلِكَ وقُمتَ بِهِ لَهُم مَقامَ الخازِنِ الشَّفيقِ ، النّاصِحِ لمَولاهُ في عَبيدِهِ ، الصّابِرِ المُحتَسِبِ الَّذي إذا رَأى ذا حاجَةٍ أخرَجَ لَهُ مِنَ الأَموالِ الَّتي في يَدَيهِ كُنتَ راشِدًا ، وكُنتَ لِذلِكَ آمِلاً مُعتَقِدًا ، وإلاّ كُنتَ لَهُ خائِنًا ، ولِخَلقِهِ ظالِمًا ، ولِسَلبِهِ وعِزِّهِ مُتَعَرِّضًا ۴ .

1.سنن الترمذي : ۵/۳۰/۲۶۵۰ ، سنن ابن ماجة : ۱/۹۲/۲۴۹ كلاهما عن أبي سعيد ؛ منية المريد : ۱۹۴ ، عوالي اللآلي : ۱/۳۵۷/۲۷.

2.الفقيه : ۲ / ۶۲۵ / ۳۲۱۴ عن ثابت بن دينار ، تحف العقول : ۲۷۰ / ۴۴ وزاد فيه «وتثقيفه» .

3.الفقيه : ۲ / ۶۲۱ / ۳۲۱۴ ، الخصال : ۵۶۷ / ۱ كلاهما عن أبي حمزة الثمالي ، عوالي اللآلي : ۴ / ۷۴ / ۵۴ .

4.تحف العقول : ۲۶۱ / ۱۸ ، وانظر : منية المريد : ۱۸۹ آداب يختصّ بها المعلّم : آداب المعلّم مع طلبته .

  • نام منبع :
    علم و حكمت جلد دوّم
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
تعداد بازدید : 8813
صفحه از 721
پرینت  ارسال به