است . ، از شريف حسينى بغدادى با عنوان «حافظ شريف معظّم» ياد مى كند و تنها اين نكته را مى افزايد كه :
خطيب مَدينى به من گفت : از تصانيف او ، كتاب «فرحة المتعلّم» ۱ به ما رسيده است كه آن را با اجازه عالى ، سَماع نموده ام . ۲
و در كتاب هاى ديگرش : الإشارة إلى وفيات الأعيان ، ۳ المعين فى طبقات المحدّثين ، ۴ و الإعلام بوفيات الأعلام ، ۵ به ذكر نام و القاب و سال وفات او اكتفا نموده و تنها اشاره كرده كه وى در ماوراء النهر و شهر بُخارا حديث گفته است ؛ امّا در كتاب ديگرش : العِبَر ، اضافه كرده است كه :
خاقان ، او را مظلومانه و در 75 سالگى در ماوراءالنهر كشت . ۶
اگر مى بينيم كه در دول الإسلام ذهبى ، شريف بغدادى از درگذشتگان سال 479 شمرده شده ، به طور قطع ، خطاى مصحّح نسخه است كه عنوان «سنة ثمانينَ و أربعمئة» را كلاًّ جا
1.ظاهراً نام ديگرِ همان «فَرحة العالِم» باشد كه ذهبى در تاريخ الاسلام ياد كرد . خود ذهبى در سير أعلام النبلاء (ج۱۴ ، ص۵۲) ، ابن العماد در شذرات الذهب (ج۳ ، ص۳۶۵) ، يافعى در مرآة الجنان (ج۳ ، ص۱۳۲ و ۱۳۳) ، اسماعيل پاشا بغدادى در إيضاح المكنون (ج۲ ، ستون ۱۸۶) و هدية العارفين (ج۲ ، ستون ۷۵) و عمر رضا كحّالة در معجم المؤلفين (ج۱۱ ، ص۲۱۸) از آن ، ياد كرده اند ، بدون آن كه درباره رؤيت نسخه اى از كتاب ، سخنى بگويند . از نام كتاب ، چنين برمى آيد كه مشتمل بر مطالب متنوّع و فُكاهه بوده است و اگر هر سه مورد نقل خطيب بغدادى از «كتاب صاحبنا محمّد بن محمّد بن زيد» را از همين كتاب بدانيم ، بايد گفت كتابى دربر گيرنده حكايات واشعار بوده است .
2.تذكرة الحفّاظ ، ج۴ ، ص۱۲۰۹ .
3.الإشارة ، ص۲۴۳ .
4.المعين ، ص۱۳۹ (ش۱۵۲۲) .
5.الإعلام ، ج۱ ، ص۳۱۷ .
6.العبر ، ج۳ ، ص۲۹۹ .
