انداخته و هيچ گونه تذكّرى هم نداده است . ۱
ابن الفُوَطى (م723ق) ، مورّخ ديگرى است كه به شرح احوال شريف بغدادى ، توجّه نموده است :
مرتضى ، [كمال الشرف ،] ذوالشرفين ، أبوالمعالى محمّد بن محمّد . . . هاشمى بغدادى . ابو سعد سمعانى در كتاب «المذيَّل» ۲ از او ياد كرده و گفته است :ملّقب به «مرتضى» بود و . . . به سال 478 كشته شد و در «ماكرويزة» ۳ دفن گرديد كه قبرش اكنون زيارت مى شود . ۴
به خطّ او خواندم :
فَضَمُّ يدِ المولود ساعةَ وضعهدليلٌ على الحرص المركّب في الحيّ
و في بسطها عند الممات إشارةألا فانظُروا أنّي خَرَجتُ بِلا شيّ۵
منبع ديگر ما براى شناخت شريف بغدادى ، گفته هاى صَفَدى (م764ق) است كه تا حدّ زيادى به گزارش هاى سمعانى و ذهبى شبيه است ، با تلخيص و با اين تفاوت كه مى گويد :
او به سَماع عالى و تصنيف هاى نيكو در حديث و شعر ، توفيق يافت . . .
شهادت فرزندش ابوالرضا اطهر بن محمّد ، سيد السادات و سيد بغداد ، به سال 492 بود . ۶
والبته در مورد سيّد ابوالرضا ، صفحه مستقلى نيز نگاشته است . ۷
عبارت هاى يافعى (م768ق) درباره شريف ، عيناً همان هاست كه در العبر آمده بود . ۸
ابن كثير دمشقى (م774ق) ، خلاصه اى از روايات تاريخى ذهبى وابن جوزى به دست مى دهد وافزونى اش، اين سه جمله است:
به عقل كامل و فضيلت و جوان مردى شناخته مى شد . . .
پادشاه ماوراء النهر ، بُستان او را به عاريت خواست تا در آن ، تفريح كند . . .
چون ابا كرد ، پادشاه از او روى برگرداند و بر او خشم گرفت و دستگيرش نمود و او را در قلعه خويش زندانى كرد . . .
1.دول الإسلام ، ج۲ ، ص۱۰ .
2.در ميان آثار سمعانى ، از كتابى با عنوان «المذيَّل» يا «الذيل على تاريخ بغداد» نام برده شده است ؛ امّا بر نسخه اى چاپى يا خطّى از آن ، دست نيافتم .
3.ماكرويزة، احتمالاً تصحيف «جاكرديزه» است. جا كرديزه، مقبره اى است در محلّه جاكرديزه سمرقند كه در آن، قبور علما و بزرگان است (ر.ك: الأنساب، ج۲، ص۱۲ ذيل «جاكرديزى»؛ معجم البلدان، ج۲، ص۹۵ ذيل «جاكرديزة»). از جمله، قبر سيد ابوالرضا، پسر شريف بغدادى، نيز در اين مقبره است (القند فى ذكر علماء سمرقند، ص۹۲).
4.مجمع الآداب في معجم الألقاب ، ج۵ ، ص۱۸۸ (ش ۴۹۰۲) و ج۶ ، ص۱۵۰ .
گفتنى است از آن جا كه بر چاپ نجفِ اين كتاب (تحقيق : مصطفى جواد ، چهار جلدى ، تا اوّل حرف «ك») و نيز چاپ هند (تحقيق : القاسمى) دسترس نداشتم ، نتوانستم دريابم كه چرا نسخه مورد استفاده اين جانب (چاپ تهران)، اين اندازه با يادداشت هاى مرحوم سيد عبدالعزيز طباطبايى در معجم أعلام الشيعة (كه در پى مى آيد)، متفاوت است.
همچنين به نظر مى رسد «الحسين» كه در اين كتاب به عنوان جدّ هشتم شريف بغدادى معرّفى شده ، بايد «الحسن» باشد كه همان «حسن افطس» ، پسر امام سجّاد عليه السلام است . بمانَد كه برادرش حسين، فرزند ذكورى نداشته است (الشجرة المباركة ، ص ۱۷۴) .
5.معجم أعلام الشيعة ، ص۴۲۰ (ش۵۷۶) . مؤلف ، مختصر شرح حال شريف بغدادى را ، ظاهراً از چاپ هند كتاب ابن الفوطى با عنوان «تلخيص مجمع الآداب» (ج۵ ، ص۴۹۳ فى حرف الكاف ، برقم ۵۵۳) نقل كرده است .
6.الوافى بالوفيات ، ج۱ ، ص۱۴۳ .
7.همان ، ج۹ ، ص۲۸۹ .
8.مرآة الجنان ، ج۳ ، ص۱۳۲ .