و يا منابع نسخه شناسى مورد مراجعه ، نديده ام كه عيون الأخبار في مناقب الأخيار را به محمّد بن محمّد بن زيد ، نسبت داده باشند . اين ، شايد بدان سبب باشد كه بر پيشانى تنها نسخه موجود از آن ، نام «أبوالمعالي محمّد بن علي الحسيني البغدادي» درج شده است ؛ نامى كه ذهن فهرست نگاران و نسخه شناسان را (و حتّى ذهن نگارنده اين سطور را براى مدّت ها) از مؤلّف واقعى و نامبُردار اثر ، دور نگه داشت ، بويژه كه پاى دو قرينه برخلافْ در ميان بود :
يك) اشتباه فهرست نگاران مسلمان ، كه مؤلّف اثر را درگذشته سال 468 معرّفى كرده اند ؛
دو) از قضا ، عالمى محدّث و مُسنِد ، به همين نام : «أبوالمعالي محمّد بن علي الهاشمي البغدادي ، السيّد الشريف النقيب» در همين عصر مى زيسته و به سال 468 در گذشته است .
نقد اين دو قرينه ، ضرورى است :
درباره مورد اوّل ، بايد اشاره كنم كه جئورجيو لِوى دلاّ ويدا در فهرست نسخه هاى خطّىِ عربى . اسلامى كتاب خانه واتيكان (محلّ نگهدارى نسخه) ، بر اساس جملات سطور نخست نسخه ، به درستى اشاره كرده كه مصنِّف ، به سال 468 قمرى ، زنده بوده و ملاقاتى داشته است (همان ملاقات مصنّف با محمّد بن زيد در ذى حجّه 468 قمرى) ؛ ^۱ امّا ظاهراً فؤاد سيّد ^۲ و عمر رضا