كحّالة ، ۱ عبارت دلاّ ويدا را به درستى در نيافته و مؤلّف كتاب را در گذشته سال 468 نوشته اند كه منشأ اشكالات بعدى شده است .
درباره مورد دوم بايد توجّه دهم به اين كه محمّد بن على هاشمى بغدادى ، پسر عموى امام ابو جعفر عبدالخالق بن عيسى هاشمى بغدادى (امام حنابله و مقتول 470 قمرى در بغداد) ، طبق نقل ابن جوزى و ابن كثير و ذهبى ، ۲ در ربيع اول 468 ، درگذشته است و طبعا نمى توانسته در ذى حجه اين سال ، سماع حديث كند . به علاوه ، وى ملَقّب به «حسينى» و «ذوالشرفين» و «مرتضى» نبود و به خاطر حنبلى بودنش ، دشوار بتوان كتابى را كه مشتمل بر مناقب امامان اهل بيت است و غالب مشايخ مصنّف آن شافعى اند ، به وى نسبت داد . بماند كه مشايخ مصنّف عيون الأخبار ، به وضوح ، همان مشايخ محمّد بن محمّد بن زيدند ، نه اساتيد محمّد بن على هاشمى .
نگارنده اين سطور ، پس از ترديد در نسبت عيون الأخبار به محمّد بن على هاشمى ، در ميان رجال و محدّثان قرن پنجم هجرى به جستجو پرداخت و هر كه را لقب «حسينى» و «علوى» و «هاشمى» و نام «محمّد» داشت ، به دقّت بر رسيد و پس از
1.معجم المؤلّفين ، ج۱۱ ، ص۳ .
2.المنتظم ، ج۱۶ ، ص۱۷۴ ؛ البداية والنهاية ، ج۱۲ ، ص۱۲۲ ؛ سير أعلام النبلاء ، ج۱۴ ، ص۶۶ .
