ویژه‌نامه قرآن - صفحه 124

همه اقسام اسم مى‏توانند به علم منقول تبديل شوند . از اين رو، آنچه قرآن‏پژوهان با عنوان «اسم» براى قرآن برشمرده‏اند، مى‏تواند در اصل، يكى از اين اقسام ، جز كنيه باشد.
گويا با فرق نهادن ميان اسم و اين اقسام است كه طبرى (م 310ق) تنها از چهار نام ياد مى‏كند: «قرآن»، «كتاب»، «فرقان» و «ذكر». ۱
شيخ طوسى (م 460ق) و طبرسى (م 548ق) نيز همين چهار نام را مى‏آورند. ۲
آلوسى (م 1270ق) تنها دو نام قرآن و فرقان را مى‏پذيرد و بيان مى‏كند كه ديگر نام‏ها در حقيقت به همين دو بازمى‏گردند. ۳محمد بن عبدالرحيم نهاوندى (م 1330ق) تصريح مى‏كند كه به ظاهر، جز «قرآن»، ديگر نام‏ها ، صفت و لقب اند . ۴
زرقانى (م 1367ق) نيز جز پنج نام، نامى ديگر براى قرآن نمى‏شناسد. ۵
و برخى پژوهشگران معاصر جز «قرآن»، ديگر نام‏ها را صفت مى‏دانند. ۶
اكنون نام‏هايى را كه بيشتر منابع تفسيرى و قرآنى در ذكر آنها همداستان اند، برشمرده، به اختصار، آنها را شرح مى‏دهيم و آن گاه فهرستى از صفات به دست مى‏دهيم.
چنان‏كه گذشت، بيشتر قرآن‏پژوهان، از چهار يا پنج نام ياد كرده‏اند:

1.تفسير الطبرى : ج‏۱ ص‏۶۴.

2.التبيان فى تفسير القرآن : ج‏۱ ص‏۱۸؛ مجمع البيان : ج‏۱ ص‏۴۱؛ المحرر الوجيز : ج‏۱ ص‏۵۶.

3.روح المعانى : ج‏۱ ص‏۹.

4.نفحات الرحمن : ج‏۱ ص‏۵۹ - ۶۰.

5.مناهل العرفان : ج‏۱ ص‏۱۴ - ۱۵.

6.براى نمونه ر . ك : «اسامى و عناوين قرآن كريم» ، سيد محمد باقر حجتى ، ميراث جاودان ، سال ۴ ، شماره ۱ ، ص‏۱۹.

صفحه از 134