ویژه‌نامه قرآن - صفحه 127

در حديثى قدسى ، در توصيف پيامبر خاتم صلى اللَّه عليه و آله ، خدا خطاب به موسى عليه السلام مى‏فرمايد :
وَلَأَنزِلَنَّ عَلَيهِ قُرآناً فُرقاناً شِفاءً لِما فِى الصُّدورِ مِن نَفْثِ الشَّيطانِ .۱
قرآنى فرو مى‏فرستم كه فرقان است [و حق را از باطل جدا مى‏سازد] و درمان است براى وسوسه شيطان در دل‏ها .

ليكن در دو حديثى كه در متن آمد ، دو وجه ديگر در تبيين اين نام ذكر شده است :
وجه اوّل : قرآن از آن رو «فرقان» ناميده شده كه آيات و سوره‏هاى آن ، متفرّق (جدا از هم) نازل شده‏اند ، بر خلاف ديگر كتب آسمانى كه يكباره و دفعى نازل گشته‏اند . ۲
وجه دوم : مقصود از قرآن ، همه كتاب خدا (اعم از محكم و متشابه) و مقصود از فرقان ، آيات محكم اند كه عمل كردن به آنها واجب است . ۳
شايان ذكر است كه منافاتى ميان سه وجه ياد شده ، وجود ندارد . بنابر اين ، همه اين وجوه مى‏توانند در اين نام‏گذارى مورد توجّه باشند .
قرآن كريم در هفت آيه از «فرقان» ياد كرده است ۴كه تنها در دو آيه ، مراد، قرآن كريم است. . ۵ در بسيارى از روايات نام «فرقان» براى قرآن به كار رفته است، بويژه هر گاه از قرآن در كنار ديگر كتب آسمانى ياد شده است. ۶

1.الكافى : ج ۸ ص ۴۴ .

2.ر . ك : ص ۴۱ ح ۷ .

3.ر .ك : ص ۴۱ ح ۸ .

4.بقره : آيه ۵۳ و ۱۸۵؛ آل عمران : آيه ۴؛ انفال : آيه ۴۱ و ۲۹؛ انبيا : آيه ۴۸؛ فرقان : آيه ۱.

5.آل عمران : آيه ۴؛ فرقان : آيه ۱.

6.براى نمونه: الخصال : ص‏۴۵۷؛ علل الشرائع : ج‏۱ ص‏۱۶۱؛ كتاب من لايحضره الفقيه : ج‏۴ ص‏۱۷۷؛ مسند ابن حنبل : ج‏۲ ص‏۳۵۷ و ۴۱۳؛ سنن الترمذى : ج‏۴ ص‏۲۳۱.

صفحه از 134