برخى معتقدند كه نخستين نام قرآن، «مصحف» بوده و نقل مى‏كنند كه مسلمانان پس از وفات رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله چون خواستند كه نامى براى كتاب خود برگزينند، از ميان پيشنهادهاى مختلف، كلمه «مصحف» را برگزيدند و پيش از آن مسلمانان نامى براى كتاب خود نداشتند. ^۱ عرب پيش از اين نيز با كلمه مصحف آشنا بود و به اشعار جاهليت، «مَصاحِف» مى‏گفت. ^۲
با اين حال، به نظر مى‏رسد كلمه مصحف را به «مجموعه نوشته شده آيات و سوره‏ها» مى‏گفته‏اند كه پس از رحلت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله پديد آمد و مسلمانان آنها را در چارچوب كتاب (بين الدفّتَين) نگاشتند؛ ^۳ اما آن وحى كه به عنوان واپسين كتاب آسمانى بر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نازل مى‏شد، «قرآن» نام داشت. در حقيقت، وجود مادّى و كَتبى قرآن را «مصحف» گويند و گواه اين مدّعا رواياتى است كه «قرائت قرآن از روى مصحف» را مايه افزايش نور چشم، ^۴ يا نگريستن بدان را عبادت ^۵مى‏دانند يا رواياتى كه احكام رفتار با صورت مادّى و كتبى قرآن را بيان مى‏كنند ، همچون :
الجُنُبُ وَ الحائِضُ يَفتَحانِ المُصحَفَ مِن وَراءِ الثَّوبِ وَ يَقرؤونَ مِنَ القُرآنِ ما شاؤوا إلَّا السَّجدَةَ .^۶
جنب و حائض ، قرآن را با دست پوشيده باز كنند ، و هر چه مى‏خواهند بخوانند ، جز سوره‏هاى سجده‏دار را .