۰.16972.كتاب من لا يحضره الفقيه : رُويَ عن عليٍّ عليه السلام أنّه قالَ : قالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إذا تَقاضى إلَيكَ رَجُلانِ فلا تَقضِ لِلأوّلِ حتّى تَسمَعَ مِن الآخَرِ ؛ فإنّكَ إذا فَعلتَ ذلكَ تَبَيَّنَ لكَ القَضاءُ .
قالَ عليٌّ عليه السلام : فما زِلتُ بَعدَها قاضيا ، و قالَ لَهُ النبيُّ صلى الله عليه و آله : اللّهُمَّ فَهِّمْهُ القَضاءَ . ^۱

۰.16973.سنن الترمذي عن حنَشُ عن عليٍ عليه السلام : قال لي رسولُ اللّه َ صلى الله عليه و آله : إذا تَقاضى إليكَ رَجُلانِ فلا تَقضِ للأوّلِ حتّى تَسمَعَ كلامَ الآخَرِ ، فَسَوفَ تَدري كيفَ تَقضي . قالَ عليٌّ : فما زِلتُ بَعدُ قاضيا . ^۲

(انظر) وسائل الشيعة : 18 / 158 باب 4.

6 ـ أن لا يَقضيَ و هو غَضبانُ :

۰.16974.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : مَنِ ابتُليَ بالقَضاءِ فلا يَقضِينَّ و هُو غَضبانُ . ^۳

۰.16975.عنه صلى الله عليه و آله : لا يَقضي القاضي بينَ اثنَينِ و هُو غَضبانُ . ^۴

۰.16972.كتاب من لا يحضره الفقيه : از امام على عليه السلام روايت شده است كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هرگاه دو تن براى قضاوت پيش تو آمدند، تا زمانى كه اظهارات هر دو طرف را نشنيده اى به نفع اوّلى حكم نده. پس هر گاه چنين كردى [سخنان هر دو طرف را شنيدى]، كار قضاوت و صدور حكم براى تو روشن مى شود.
على عليه السلام فرمود: بعد از اين سفارش، كار قضاوت براى من بسيار آسان شد. و پيامبر صلى الله عليه و آله براى آن حضرت دعا كرد كه: بار خدايا! قضاوت را به او بفهمان.

۰.16973.سنن الترمذى : على عليه السلام فرمود: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به من فرمود : هرگاه دو نفر براى قضاوت نزد تو آمدند، تا اظهارات هر دو را نشنيده اى به سود اولى حكم صادر مكن ؛ زيرا [اگر به اظهارات هر دو طرف گوش دهى] بزودى مى فهمى كه چه حكمى صادر كنى. على عليه السلام فرمود: از آن زمان به بعد همواره درست قضاوت كرده ام.

6 ـ قضاوت نكردن در حال خشم

۰.16974.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : كسى كه گرفتار قضاوت شود، نبايد در حال خشم قضاوت كند.

۰.16975.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : قاضى نبايد در حال خشم ميان دو نفر قضاوت كند.