مهلت دادن - صفحه 72

۰.19137.الدرّ المنثور عن يزيدُ بنُ مَيسَرةَ : أجِدُ فيما أنزَلَ اللّه ُ على موسى : أ يَفرَحُ عَبدي المؤمنُ أن أبسُطَ لَهُ الدُّنيا و هُو أبعَدُ لَهُ مِنّي ، أو يَجزَعُ عَبدي المؤمنُ أن أقبِضَ عَنهُ الدّنيا و هُو أقرَبُ لَهُ منّي ؟! ثُمّ تَلا : «أ يَحْسَبونَ أ نَّما نُمِدُّهُمْ بِهِ مِن مالٍ و بَنينَ * نُسارِعُ لَهُمْ في الخَيْراتِ بَلْ لا يَشْعُرونَ»۱ . ۲

التّفسير :

قوله تعالى : «و لا يَحْسَبنَّ الّذينَ كَفَروا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ...»۳ لمّا طيّب نفس نبيّه في مسارعة الكفّار في كفرهم ـ أنّ ذلك في الحقيقة تسخير إلهيّ لهم لينساقوا إلى حيث لا يبقى لهم حظّ في الآخرة ـ عطف الكلام إلَى الكفّار أنفسهم ، فبيّن أنّه لا ينبغي لهم أن يفرحوا بما يجدونه من الإملاء و الإمهال الإلهيّ ؛ فإنّ ذلك سَوق لهم بالاستدراج إلى زيادة الإثم ، و وراء ذلك عذاب مهين ليس معه إلاّ الهوان ، كلّ ذلك بمقتضى سنّة التّكميل . ۴

۰.19137.الدرّ المنثور : در ميان مطالبى كه خداوند بر موسى نازل كرده است، اين جملات را ديده ام : آيا بنده مؤمنِ من از اينكه دنيا را به رويش بگشايم و اين كار مايه دورى او از من شود شادمان مى گردد؟ يا بنده مؤمنم از اينكه دنيا را از او بگيرم و بدين وسيله به من نزديك شود بى تابى مى كند؟ سپس اين آيه را تلاوت كرد : «آيا مى پندارند كه آنچه از مال و پسران كه بديشان مدد مى دهيم. [از آن روى است كه ]مى خواهيم به سودشان در خيرات شتاب ورزيم؟ [نه] بلكه نمى فهمند».

تفسير

آيه «و لا يحسبنّ الذين كفروا انما نملى لهم خيرا لا نفسهم ...»، پس از آنكه خداوند پيامبر خود را درباره شتاب كفّار در كفرشان دلدارى داد كه اين كار در حقيقت تسخيرى الهى نسبت به كفّار است تا بدان جا رسند كه هيچ بهره اى در آخرت نداشته باشند، سخن را متوجه خود كفّار كرد و روشن ساخت كه اگر خداوند به آنها مهلت و فرصتى مى دهد، نبايد خوشحال شوند؛ زيرا اين مهلت ها آنها را به تدريج به سوى گناهان بيشتر سوق مى دهد و در پس اين مهلت دهى، عذابى خوار كننده است كه جز خفت و سر افكندنى به همراه ندارد. اين جريان به تمامى طبق قانون و سنّت تكامل است.

1.المؤمنون : ۵۵ و ۵۶ .

2.الدرّ المنثور : ۶/۱۰۴ .

3.آل عمران : ۱۷۸ و الأنفال : ۵۹ .

4.الميزان في تفسير القرآن : ۴/۷۹ .

صفحه از 72