آیتالله عزیزالله عطاردی قوچانی محدث، استاد اخلاق و پژوهشگر برجسته دینی در سن ۸۶سالگی دار فانی را وداع گفت.
موسسه علمی فرهنگی دارالحیث ضایعه درگذشت آن عالم بزرگ را به محضر امام زمان، مقام معظم رهبری و خانوادهی آن مرحوم تسلیت عرض مینماید و از خداوند متعال علو درجات آن عالم ربانی را مسئلت مینماید.
به همین مناسبت گزیده ای از زندگی نامه ایشان در ادامه میآید:
عزیزاللّه عطاردى قوچانى از دانشمندان محقق و نویسندگان متتبع معاصر بود، وى حدود سال ۱۳۵۲ قمرى در شهرستان قوچان دیده به جهان گشود.
پس از پشت سر گذاشتن دوران کودکى اولیات و ادبیات را در قوچان سپس در مشهد مقدس و نقاط دیگر سطوح متوسط و عالى را به پایان رسانیده و از محضر پرفیض آیات عظام مرحوم آقاى میلانى و دیگران استفاده کامل کرده و در فکر به دست آوردن مواریث علمى و تراث بزرگان قدمای دینى افتاده و براى نیل به آن هدف مسافرتهاى عدیدهاى به کشورهاى آسیائى پاکستان و هندوستان و کشمیر و غیره نموده و از کتابخانههاى بزرگ نظام حیدرآباد و موزه سالار جنگ در حیدرآباد دیدن و از کتابخانههاى علامه سید حامد حسین صاحب عبقات در لکنهو بازدید کرده و مقادیر بسیارى از ذخایر علمى به دست آورده و در این راه تلاشهاى فراوانى کرده و متحمل شداید بسیارى گردیده است.
نخستین کار منتشر شده استاد، استخراج غلطنامه فروع کافی است که در سال ۱۳۳۴ به انجام رسیده و منتشر شده است. مرحوم استاد علیاکبر غفاری در این باره چنین نگاشته است: «هذا و أشکر جمیل مساعی شقیقی الفاضل الشیخ عزیزاللّه العطاردی حیث عاضدنی فی تصحیحه المطبعی فشکر له ثمّ شکر». در سال ۱۳۴۲ ایران را به مقصد نجف اشرف ترک کرد و در آن سامان با علّامه امینی آشنا شد.
سفرهای استاد عطاردی از سال ۱۳۴۴ با مشرّف شدن به مکه و مدینه آغاز میشود و پس از آن، سفرهای متعدّد به کشورهای هند، پاکستان، افغانستان، یمن، مصر، سوریه، لبنان، انگلستان، فرانسه، بلژیک، آلمان، ترکیه، روسیه، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان در طول ۲۴ سال برای وی رهآوردهای علمی و فرهنگی فراوان داشته است.
برخی کتابهای منتشر شده آیتالله عزیزالله عطاردی قوچانی بهشرح زیر است: بهعربی ۱ـ مسند الامام امیر المؤمنین(ع) ۲ـ مسند فاطمة الزهرا(س) ( چاپ شده) ۳ـ مسند الامام مجتبی(ع) (چاپ شده ) ۴ـ مسند الامام الحسین شهید(ع) ۵ـ مسند الامام الباقر (ع) (چاپ شده ) ۶ـ مسند الامام الصادق(ع) ۷ـ مسند الامام الکاظم(ع) (چاپ شده ) ۸ـ مسند الامام الرضا(ع) (چاپ شده ) ۹- مسند الامام الجواد(ع) (چاپ شده ) ۱۱ـ مسند الامام الهادی(ع) (چاپ شده ) ۱۲ـ مسند الامام العسکری(ع) (چاپ شده ) ۱۳- اخبار الامام المهدی ۱۴- کتاب ماروی عنهما (الباقر و الصادق) ۱۵ـ کتاب ماروی حسن احدهما ( الباقر و الصادق) ۱۶ـ کتاب المضمرات و المرفوعات ۱۷ـ رجال العروس(چاپ نشده) ۱۸ـ غریب الحدیث (چاپ شده) ۱۹ـ معجم البلاد و الامکنه ۲۰ـ مصادر تاج العروس ۲۱ـ اخبار هارون الرشید ۲۲ـ اخبار المأمون ۲۳ـ تاریخ خراسان در بیست و پنج هزار عنوان ۲۴ـ تاریخ بجستان در یک هزار عنوان ۲۵ـ دعبل الخزاعی شاعر اهلالبیت ۲۶ـ موسوعة الشیعة الامامیه ۲۷ـ اللغات الفارسیة فی الحدیث و الادب العربی ۲۸ـ الشریف الرضی مؤلف نهج البلاغه (چاپ شده) ۲۹ـ اللغات الفارسیة فی تاج العروس (چاپ شده) ۳۰ـ العطار دیون فی الحدیث و التاریخ و الادب به فارسی: ۳۱ـ اخبار و آثار امام رضا(ع) (چاپ شده) ۳۲ـ راویان امام رضا(ع) (چاپ شده) ۳۳ـ ادعیه و زیارات مرویه از امام رضا(ع) (چاپ شده) ۳۴ـ تاریخ آستان قدس رضوی (چاپ شده) ۳۵ـ جوامع الحکم یا سخنان کوتاه امام رضا(ع) (چاپ شده) ۳۶ـ فهرست راویان و یاران امام رضا(ع) (چاپ شده) ۳۷ـ تاریخ مشهد مقدس ۳۸ـ فرزندان و برادران امام کاظم(ع) (چاپ شده) ۳۹ـ امیر المؤمنین(ع) و نهج البلاغه ۴۰ـ اجازت نهج البلاغه (چاپ شده) ۴۱ـ زندگی حضرت عبدالعظیم و مسند او (چاپ شده) ۴۲ـ فرهنگ خراسان ۴۳ـ فرهنگ سیستان ۴۴ـ جغرافیای خراسان ۴۵ـ زندگی سیده نفسیه (چاپ شده) ۴۶ـ فهرست تفسیر گازر (چاپ شده) ۴۷ـ خراسان و نهج البلاغه (چاپ شده) ۴۸ـ پاسخ به شبهات وارده درباره نهج البلاغه (چاپ شده) ۴۹ـ سیری در کتابخانههای هند و پاکستان ۵۰ـ مخطوطات فارسی در مدینه منوره (چاپ شده) ۵۱ـ آثار علمای خراسان در کتابخانههای جهان ۵۲ـ گردآورندگان سخنان علی(ع) قبل از سید رضی ۵۳ـ تاریخ فرهنگی و سیاسی خبوشان ۵۴ـ فرهنگ جغرافیایی شاهنامه ۵۵ـ حکمت و ادب در شاهنامه ۵۶ـ خداشناسی و دین در شاهنامه ۵۷ـ لغات عربی در شاهنامه ۵۸ـ زن در شاهنامه ۵۹ـ سفرنامه عطاردی ۶۰ـ مشایخ حدیث در جماران طرشت (درشت) و کلین (چاپ شده) ۶۱ـ ترجمه مقتل الحسین(ع) تألیف سید عبدالرزاق مقرم (چاپ شده) ۶۲ـ ترجمه زندگانی زید شهید تألیف مقرم (چاپ شده) ۶۳ـ ترجمه زندگانی امام سجاد(ع) تألیف مقرم (چاپ شده) ۶۴ـ ترجمه اعلام الوری تألیف امین الاسلام طبرسی (چاپ شده) ۶۵ـ ترجمه کتاب الغارات تألیف محمدبن ابراهیم ثقفی(چاپ شده) ۶۶ـ ترجمه کتاب مشکوة الانوار تألیف طبرسی (چاپ شده) ۶۷ـ ترجمه جلد پانزده بحار الانوار تألیف علامه مجلسی(چاپ شده) ۶۸ـ ترجمه کتاب الارض و التربة الحسینیه (چاپ شده) ۶۹ـ ترجمه النصایح الکافیه تألیف محمدبن عقیلی حضرمی(چاپ شده) ۷۰ـ ترجمه مواعظ صدوق (چاپ شده). تصحیح متون علمی، ادبی و تاریخی (چاپ شده) ۷۱ ـ تصحیح و مقابله نهج البلاغه با نسخههای قرن پنجم و ششم (چاپ شده) ۷۲ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه تألیف قطبالدین راوندی کاشانی (چاپ شده) ۷۳ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه تألیف قطبالدین کیذری بیهقی (چاپ شده) ۷۴ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه از علیبن ناصر سرخسی (چاپ شده) ۷۵ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه از اعلام قرن ششم هجری(چاپ شده) ۷۶ـ تصحیح و مقابله کتاب التدوین فی اخبار قزوین تألیف رافعی قزوینی (چاپ شده) ۷۷ـ تصحیح و مقابله کلمات مکنونه تألیف فیض کاشانی (چاپ شده) ۷۸ـ تصحیح کتاب اشراق السیاحه یا جغرافیای خراسان از جواد خراسانی(چاپ نشده) ۷۹ـ تصحیح جغرافیای نیمروز تألیف مهندس ذوالفقار کرمانی (چاپ نشده) ۸۰ـ مقدمه چاپ استناد نهج البلاغه تألیف امتیاز علی خان عرشی هندی،(چاپ شده) ۸۱ـ تصحیح تقریرات خواجه رشیدالدین فضلالله بهقلم علامه حلی.