۰.21513.عنه عليه السلام : عِبادَ اللّه ِ، إنّ مِن أحَبِّ عِبادِ اللّه ِ إلَيهِ عَبدا أعانَهُ اللّه ُ على نَفسِهِ ... فهُو مِن مَعادِنِ دِينِهِ ، و أوتادِ أرضِهِ ، قَد ألزَمَ نَفسَهُ العَدلَ ، فكانَ أوَّلَ عَدلِهِ نَفيَ الهَوى عَن نَفسِهِ . ^۱

۰.21514.الإمامُ الباقرُ عليه السلام : تَوَقَّ مُجازَفَةَ الهَوى بدَلالَةِ العَقلِ ، وَ قِفْ عِندَ غَلَبَةِ الهَوى باستِرشادِ العِلمِ . ^۲

(انظر) الإنسان : باب 317 حديث 1663.

3986

أقوَى النّاسِ مَن غَلَبَ هَواهُ

۰.21515.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : أشجَعُ النّاسِ مَن غَلَبَ هَواهُ . ^۳

۰.21516.عنه صلى الله عليه و آله : إنّ الشَّديدَ لَيسَ مَن غَلَبَ النّاسَ ، و لكِنَّ الشَّديدَ مَن غَلَبَ على نَفسِهِ . ^۴

۰.21517.تنبيه الخواطر : قيلَ : مَرَّ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله بقَومٍ فيهِم رجُلٌ يَرفَعُ حَجَرا يُقالُ لَهُ : حَجَرُ الأشِدّاءِ ، و هُم يَعجَبونَ مِنهُ ، فقالَ : أ فَلا اُخبِرُكُم بما هُو أشَدُّ مِنهُ ؟ رجُلٌ سَبَّهُ رجُلٌ فحَلُمَ عَنهُ فغَلَبَ نَفسَهُ، و غَلَبَ شَيطانَهُ و شَيطانَ صاحِبِهِ . ^۵

۰.21513.امام على عليه السلام : اى بندگان خدا! از محبوبترين بندگان خداوند در پيشگاه او كسى است كه خدا او را در برابر نفْسش يارى رساند... او از معدن هاى دين خدا و پايه هاى استوار زمين است، خويشتن را ملزم به پيروى از عدالت كرده و نخستين گام عدل او، زدودن هوا و هوس از نفْس خود است.

۰.21514.امام باقر عليه السلام : با راهنمايى عقل، خودت را از خطر هوس نگه دار و به گاه چيرگى هواى نفْس با ره جويى از دانش ايستادگى كن.

3986

قويترين مردم كسى است كه بر هوس خود پيروز شود

۰.21515.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : شجاعترين مردم، كسى است كه بر هوس خود چيره آيد.

۰.21516.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : پهلوان كسى نيست كه بر مردم چيره شود، بلكه پهلوان كسى است كه بر نفْس خود چيره شود.

۰.21517.تنبيه الخواطر : گفته شده است پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به عدّه اى برخورد كه در ميان آنان مردى در حال بلند كردن سنگى به نام سنگ پهلوانان بود و مردم از [نيروى ]او تعجّب مى كردند حضرت فرمود : آيا به شما بگويم پهلوانتر از اين مرد كيست؟ مردى كه ديگرى او را دشنام دهد و او بردبارى ورزد و بر نفْس خود چيره آيد و بر شيطان خود و شيطان او غلبه كند.