237
نهج الذكر (ع-ف) ج1

۴۰۸.امام على عليه السلامـ از سخن ايشان به هنگام تلاوت«در آن [ خانه ]ها هر بامداد و شامگاه ، او را نيايش مى كنند ؛ مردانى كه نه تجارت ، و نه داد و ستدى، آنان را از ياد خدا، به خود مشغول نمى دارد»ـ: خداوند پاك و بلندمرتبه ، ياد [خود] را جلا دهنده دل ها قرار داد . با ياد او دل هاى ناشنوا شنوا مى شوند و دل هاى نابينا بينا مى گردند و دل هاى ستيزه گر ، رام مى شوند .

۴۰۹.الكافىـ به نقل از صباح حذّاء ، از ابو اُسامه ـ: با امام صادق عليه السلام در سفرى همراه شدم ، به من فرمود : «[چيزى از قرآن] بخوان» .
من شروع به قرائت سوره اى از قرآن كردم . ايشان متأثّر شد و گريست . سپس فرمود : «اى ابو اُسامه! از دل هاى خود با ياد خداوند عز و جل مواظبت كنيد و مراقب نكته ۱ باشيد ؛ زيرا بارها (/ ساعاتى) ۲ بر دل مى گذرد كه نه ايمان در اوست و نه كفر ؛ همانند خِرقه كهنه يا استخوان پوسيده .
اى ابو اُسامه! آيا نه اين است كه گاه دلت را گم مى كنى و هيچ نيك و بدى با آن ياد نمى كنى و نمى دانى كجاست؟» .
گفتم : چرا . اين حالت به من دست مى دهد و به گمانم ، ديگران هم دچارش مى شوند .
فرمود : «آرى . هيچ كس از اين حالت ، خالى نيست . پس چون چنين شد ، خداى عز و جل را ياد كنيد و مراقب نكته باشيد ؛ زيرا هر گاه او خير بنده اى را بخواهد ، نكته ايمان ايجاد مى كند و هر گاه جز آن برايش بخواهد ، نكته جز آن ، ايجاد مى نمايد» .
گفتم : فدايت شوم ! مقصود از «جز آن» چيست ؟
فرمود : «هر گاه كفر بخواهد ، نكته كفر ايجاد مى كند» .

1.تعبير «نَكْت» كه در متن عربىِ حديث آمده ، به معناى زدن چوبى بر زمين و خراش دادن زمين است . مراد از نكت ، وارد شدن چيز فاسدى مانند كفر و نفاق در دل است كه دل را تحت تأثير قرار دهد . نكته به معناى نقطه (يعنى چرك و لك)، از همين اصل معنايى است .

2.ترديد از صباح است .


نهج الذكر (ع-ف) ج1
236

۴۰۸.الإمام عليّ عليه السلامـ مِن كَلامٍ لَهُ عِندَ تِلاوَتِهِ :«يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَ الْاصَالِ * رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَـرَةٌ وَ لَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ»۱ـ: إنَّ اللّهَ سُبحانَهُ وتَعالى جَعَلَ الذِّكرَ جِلاءً لِلقُلوبِ ، تَسمَعُ بِهِ بَعدَ الوَقرَةِ ، وتُبصِرُ بِهِ بَعدَ العَشوَةِ ، وتَنقادُ بِهِ بَعدَ المُعانَدَةِ . ۲

۴۰۹.الكافي عن صباح الحذّاء عن أبي اُسامة :زامَلتُ ۳ أبا عَبدِ اللّهِ عليه السلام فَقالَ لي : اِقرَأ ، قالَ : فَافتَتَحتُ سورَةً مِنَ القُرآنِ فَقَرأتُها ، فَرَقَّ وبَكى .
ثُمَّ قالَ : يا أبا اُسامَةَ ، اِرعَوا قُلوبَكُم بِذِكرِ اللّهِ عَزَّ وجَلَّ ، وَاحذَرُوا النَّكتَ ۴ ، فَإِنَّهُ يَأتي عَلَى القَلبِ تاراتٌ أو ساعاتٌ ـ الشكُّ مِن صَباحٍ ـ لَيسَ فيهِ إيمانٌ ولا كُفرٌ ، شِبهَ الخِرقَةِ البالِيَةِ أوِ العَظمِ النَّخِرِ .
يا أبا اُسامَةَ ، ألَيسَ رُبَّما تَفَقَّدتَ قَلبَكَ فَلا تَذكُرُ بِهِ خَيرا ولا شَرّا ، ولا تَدري أينَ هُوَ؟
قُلتُ لَهُ : بَلى ، إنَّهُ لَيُصيبُني وأراهُ يُصيبُ النّاسَ!
قالَ : أجَل ، لَيسَ يَعرى مِنهُ أحَدٌ ، قالَ : فَإِذا كانَ ذلِكَ فَاذكُرُوا اللّهَ عَزَّ وجَلَّ ، وَاحذَرُوا النَّكتَ ، فَإِنَّهُ إذا أرادَ بِعَبدٍ خَيرا نَكَتَ إيمانا ، وإذا أرادَ بِهِ غَيرَ ذلِكَ نَكَتَ غَيرَ ذلِكَ .
قُلتُ : ما غَيرُ ذلِكَ جُعِلتُ فِداكَ ، ما هُوَ؟
قالَ : إذا أرادَ كُفرا نَكَتَ كُفرا . ۵

1.النور : ۳۶ و ۳۷.

2.نهج البلاغة : الخطبة ۱۲۲ ، غرر الحكم : ح ۳۵۷۳ ولم يذكر فيه الآية الشريفة ، بحار الأنوار : ج ۶۹ ص ۳۲۵ ح ۳۹.

3.الزَّمِيل : الرفيق في السفر الذي يعينك على اُمورك (لسان العرب : ج ۱۱ ص ۳۱۰ «زمل») .

4.اِرعَوا قلوبَكم : من الرعاية ؛ أي احفظوها بذكره تعالى من وساوس الشيطان. والنَّكْت : ما يُلقيه الشيطان في القلب من الوساوس والشبهات (مرآة العقول : ج ۲۶ ص ۳۹) .

5.الكافي : ج ۸ ص ۱۶۷ ح ۱۸۸ ، بحار الأنوار : ج ۷۰ ص ۵۹ ح ۳۸.

  • نام منبع :
    نهج الذكر (ع-ف) ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    افقی، رسول؛ شیخی، حمیدرضا
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 145675
صفحه از 552
پرینت  ارسال به