پژوهشى در باره جَهر به «بَسملَه»
در مورد جَهْر به «بَسمَله» (بلند گفتن «بسم اللّه الرحمن الرحيم») در نماز ، چند نكته قابل توجّه است :
1 . جهر به «بَسمَله» در سنّت نبوى صلى الله عليه و آله
مستفاد از احاديث مستفيض ۱ و غير قابل ترديد اهل سنّت و شيعيان اهل بيت عليهم السلام ، اين است كه پيامبر خدا و اهل بيت او ، «بسم اللّه الرحمن الرحيم» را در همه نمازها حتّى نمازهاى اِخفاتى ۲ ، به جهر مى خواندند . ۳
از اين رو ، همه فقيهان اماميّه بر وجوب جهر به بسمله در نمازهاى صبح و شب و جمعه و بر مطلوبيت آن در نمازهاى اخفاتى ، اجماع دارند .
2 . سنّت جهر به «بَسمَله» ، در عمل صحابه
علاوه بر امير مؤمنان ، ديگر صحابه و حتّى خلفاى سه گانه نيز اين سنّت را رعايت مى نمودند . در نقل هاى معتبر از جمعى از صحابه و تابعيان آمده است كه پشت سر پيامبر خدا و امير مؤمنان ، ابو بكر و عمر و عثمان، نماز خواندند و آنان ، همگى بسمله را به جهر مى خواندند . از جمله صحابيانى كه جهر به بسمله
1.مستفيض ، به حديثى اطلاق مى شود كه پايين تر از حدّ «تَواتُر» است ؛ امّا راويان متعدّد در هر طبقه دارد .
2.مقصود ، نمازهايى هستند كه بايد با «اِخفات (آهستگى)» خوانده شوند ، نه با «جَهر (بلند خواندن)» .
3.كثرت اين احاديث ، در حدّى است كه بعيد نيست به حدّ تَواتُر نيز برسند .
