به آن مى نامند . ^۱
همچنين ، گاه با مصدر جعلى «هَيلَلَة» ، به كلمه توحيد اشاره مى شود . جوهرى در اين باره مى نويسد :
هلّل الرجل ، يعنى : آن مرد «لا اله إلّا اللّه » گفت . گفته مى شود : «قد أكثرت من الهيلله» ، يعنى بسيار «لا اله إلّا اللّه » گفتم . ^۲

تهليل ، در قرآن و حديث

واژه «تهليل» در احاديث اسلامى ، فراوان به كار رفته است ؛ ليكن در قرآن به كار نرفته است ؛ امّا جمله «لا إلهَ إلَا اللّهُ» ، دو بار ^۳ ، جمله «لا إلهَ إلّا هو» سى بار ، ^۴ جمله «لا إلهَ إلّا أنا» ، سه بار ^۵ و «لا إلهَ إلّا أنت» ، يك بار ^۶ در اين كتاب آسمانى آمده است .

اهمّيت ذكر «تهليل»

با عنايت به اين كه ذكر «تهليل» ، اعتراف به يگانگى خداوند متعال است و ايمانْ با آن ، آغاز ^۷ و تجديد ^۸ مى شود ، مهم تر از تسبيح و تحميد است ^۹ ؛ بلكه

درآمد

واژه شناسى «تهليل»

واژه تهليل ، مصدر است از ريشه «هلل» و به معناى بلند كردن صداست ، سپس اين معنا توسّع يافته و بر هر لفظ مشتمل بر حروف «هاء» و «لام» كه با صداى بلد ادا گردد ، اطلاق شده است و در توسّعى ديگر ، بر كاربردى مشابه نيز «تهليل» اطلاق شده است ، آن جا كه حتّى بالا بردن صدا هم در كار نباشد ، و از اين باب است كه كلمه توحيد (يعنى «لا إله إلّا اللّه ) «تهليل» ناميده مى شود .
خليل بن احمد فراهيدى ، تهليل را اين گونه تفسير كرده است :
تهليل يعنى گفتن «لا اله إلّا اللّه » و «استهلال» به معناى صداست . هر «لا اله إلّا اللّه » گويى ، خواه با صداى بلند بگويد يا آهسته ، مُهِلّ يا مُستهِلّ است . ^۱
و ابن فارِس ، در ريشه يابى معناى «تهليل» آورده است :
مادّه «هلل» يك اصل معنايى صحيح دارد كه دلالت بر بلند كردن صدا مى كند . سپس دامنه آن توسعه داده شده و به چيزى كه از آن صدايى يا پاره اى حروف هاء و لام درآيد ، اطلاق گرديده است و آن گاه ، غير آن را به آن ، تشبيه مى كنند و