111
نهج الذكر (ع-ف) ج3

۱۷۰۳.امام صادق عليه السلام :درشگفتم از كسى كه دنيا و زيور آن را مى خواهد ، چگونه به اين سخن خداوند متعال پناه نمى برَد : «هر چه خدا بخواهد! نيرويى جز به يارى خدا نيست» ؟ چرا كه مى شنوم خداوند عز و جل در دنباله آن مى فرمايد : «اگر مرا از نظر مال و فرزند ، كمتر از خود مى بينى . باشد كه پروردگارم بهتر از باغ تو به من دهد» تا آخر آيه ، تعبير «باشد» ، دلالت بر قطعيّت دارد .

۱۷۰۴.تفسير القمى :اين سخن خداوند متعال : «و براى ايشان ، آن دو مرد را نمونه بياور كه به يكى از آنها ، دو باغ انگور داديم و پيرامون آن دو باغ را با درختان خرما پوشانديم و ميان آن دو را كشتزارى قرار داديم» . فرمود : «در باره مردى فرود آمد كه به فرموده خداوند عز و جل ، داراى دو باغ بزرگ پهناور و پُر ميوه بود كه در آنها ، نخلستان و كشتزارى وجود داشت . آن مرد را همسايه نيازمندى بود. صاحب آن باغ ها بر آن مرد نيازمند ، فخر فروخت . گفت : «مال من ، از تو بيشتر است و از حيث افراد ، از تو نيرومندترم . و داخل باغ خود شد» و گفت : «گمان نمى كنم كه اين نعمت ، هرگز زوال پذيرد و گمان نمى كنم كه رستاخيز ، بر پا شود ، و اگر هم به سوى پروردگارم باز گردانده شوم، قطعا بهتر ازاين را در بازگشت، خواهم يافت» .
مرد نيازمند به او گفت : آيا به آن كسى كه تو را از خاك ، سپس از نطفه آفريد ، آن گاه ، تو را به صورت مردى درآورد ، كافر شدى؟ امّا من [مى گويم :] اوست خدا ، پروردگار من ، و هيچ كس را با پروردگارم شريك نمى گردانم» .
سپس ، مرد نيازمند به آن مرد توانگر گفت : «چرا آن گاه كه به باغت درآمدى ، نگفتى : آنچه خدا بخواهد! نيرويى جز به يارى خدا نيست ، اگر مرا از حيث مال و فرزند ، كمتر از خود مى بينى؟» .
مرد نيازمند ادامه داد : «اميد است كه پروردگارم بهتر از باغ تو به من دهد و بر آن [باغ تو] آفتى از آسمان بفرستد تا به زمين هموار و لغزنده، تبديل شود» ، يعنى بسوزد، «يا آب آن [در زمين] فروكش كند تا هرگز نتوانى آن را به دست آورى» .
پس آنچه نيازمند ، آن شب در باره باغ او گفته بود ، به وقوع پيوست . صبحگاهان ، مرد توانگر «براى [از كف دادن ]آنچه در آن باغ ، هزينه كرده بود دست هايش را بر هم مى زد ، در حالى كه داربست هاى آن ، فرو ريخته بود ، و مى گفت : اى كاش ، هيچ كس را شريك پروردگارم نمى ساختم! و او را در برابر خدا ، گروهى نبود تا يارى اش كنند و توانى نداشت كه خود را يارى كند ؟» . اين است كيفر سركشى .


نهج الذكر (ع-ف) ج3
110

۱۷۰۳.الإمام الصادق عليه السلام :عَجِبتُ لِمَن أرادَ الدُّنيا وزينَتَها كَيفَ لا يَفزَعُ إلى قَولِهِ تَعالى : «مَا شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَا بِاللَّهِ» ؟ فَإِنّي سَمِعتُ اللّهَ عز و جل يَقولُ بِعَقِبِها : «إِن تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنكَ مَالًا وَ وَلَدًا * فَعَسَى رَبِّى أَن يُؤْتِيَنِ خَيْرًا مِّن جَنَّتِكَ» الآيَةَ ، و«عَسى» مُوجِبَةٌ . ۱

۱۷۰۴.تفسير القمّي :قَولُهُ : «وَ اضْرِبْ لَهُم مَّثَلاً رَّجُلَيْنِ جَعَلْنَا لِأَحَدِهِمَا جَنَّتَيْنِ مِنْ أَعْنَـبٍ وَ حَفَفْنَـهُمَا بِنَخْلٍ وَ جَعَلْنَا بَيْنَهُمَا زَرْعًا»۲ ، قالَ : نَزَلَت في رَجُلٍ كانَ لَهُ بُستانانِ كَبيرانِ عَظيمانِ كَثيرَا الثِّمارِ ـ كَما حَكَى اللّهُ عز و جل ـ وفيهِما نَخلٌ وزَرعٌ ، وكانَ لَهُ جارٌ فَقيرٌ ، فَافتَخَرَ الغَنِيُّ عَلى ذلِكَ الفَقيرِ ، وقالَ لَهُ : «أَنَا أَكْثَرُ مِنكَ مَالًا وَ أَعَزُّ نَفَرًا * وَ دَخَلَ جَنَّتَهُ» أي بُستانَهُ وقالَ : «مَا أَظُنُّ أَن تَبِيدَ هَـذِهِ أَبَدًا * وَ مَا أَظُنُّ السَّـاعَةَ قَائِمَةً وَ لَئِن رُّدِدتُّ إِلَى رَبِّى لَأَجِدَنَّ خَيْرًامِّنْهَا مُنقَلَبًا» ، فَقالَ لَهُ الفَقيرُ : «أَكَفَرْتَ بِالَّذِى خَلَقَكَ مِن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ سَوَّاكَ رَجُلاً * لَّـكِنَّاْ هُوَ اللَّهُ رَبِّى وَ لَا أُشْرِكُ بِرَبِّى أَحَدًا» .
ثُمَّ قالَ الفَقيرُ لِلغَنِيِّ : «وَ لَوْلَا إِذْ دَخَلْتَ جَنَّتَكَ قُلْتَ مَا شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَا بِاللَّهِ إِن تَرَنِ أَنَاأَقَلَّ مِنكَ مَالًا وَ وَلَدًا» ، ثُمَّ قالَ الفَقيرُ : «فَعَسَى رَبِّى أَن يُؤْتِيَنِ خَيْرًا مِّن جَنَّتِكَ وَ يُرْسِلَ عَلَيْهَا حُسْبَانًا مِّنَ السَّمَاءِ فَتُصْبِحَ صَعِيدًا زَلَقًا» أي مُحتَرِقا «أَوْ يُصْبِحَ مَاؤُهَا غَوْرًا فَلَن تَسْتَطِيعَ لَهُ طَـلَبًا» ، فَوَقَعَ فيها ما قالَ الفَقيرُ في تِلكَ اللَّيلَةِ ، وأصبَحَ الغَنِيُّ «يُقَلِّبُ كَفَّيْهِ عَلَى مَا أَنفَقَ فِيهَا وَهِىَ خَاوِيَةٌ عَلَى عُرُوشِهَا وَ يَقُولُ يَــلَيْتَنِى لَمْ أُشْرِكْ بِرَبِّى أَحَدًا * وَ لَمْ تَكُن لَّهُ فِئَةٌ يَنصُرُونَهُ مِن دُونِ اللَّهِ وَ مَا كَانَ مُنتَصِرًا»۳ ، فَهذِهِ عُقوبَةُ البَغيِ ۴ . ۵

1.كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۴ ص ۳۹۳ ح ۵۸۳۵ ، الخصال : ص ۲۱۸ ح ۴۳ كلاهما عن أبان بن عثمان وهشام بن سالم ومحمّد بن حمران ، بحار الأنوار : ج ۹۳ ص ۱۸۵ ح ۱ .

2.الكهف : ۳۲ .

3.الآيات من سورة الكهف : ۳۴ ـ ۴۳ .

4.في بحار الأنوار : «الغني» بدل «البغي» .

5.تفسير القمّي : ج ۲ ص ۳۵ ، بحار الأنوار : ج ۹۳ ص ۱۸۵ ح ۳ .

  • نام منبع :
    نهج الذكر (ع-ف) ج3
    سایر پدیدآورندگان :
    افقی، رسول؛ شیخی، حمیدرضا
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 149678
صفحه از 599
پرینت  ارسال به