۱۸۰۲.الكافىـ به نقل از حسين بن زراره ـ: از امام صادق عليه السلام در باره اين سخن خداوند عز و جل : «و پروردگارت را ياد كن ، هرگاه فراموش كردى» ، پرسيدم . فرمود : «هرگاه سوگندى خوردى و فراموش كردى اگر خدا خواهد بگويى ، هر زمان كه يادت آمد ، بگو : اگر خدا خواهد! » .

۱۸۰۳.امام على عليه السلام :هرگاه شخص به خدا سوگند خورد ، تا چهل روز ، مهلت دارد كه «اگر خدا خواهد» آن را بگويد . علّتش آن است كه گروهى از يهود ، از پيامبر صلى الله عليه و آله پرسش هايى كردند . ايشان فرمود : «فردا بياييد تا پاسخ آنها را به شما بگويم» ؛ و «اگر خدا خواهد» نگفت . بدين سبب ، جبرئيل عليه السلام چهل روز بر وى فرود نيامد و پس از چهل روز آمد و گفت : «و زنهار! در باره چيزى مگو : «من ، فردا آن را انجام خواهم داد» ، مگر با «اگر خدا خواهد» و هرگاه فراموش كردى ، پروردگارت را ياد كن» .

۱۸۰۴.امام صادق عليه السلام :بر بنده فرض است كه اگر چهل روز هم بين او و جايى كه گفتن «اگر خدا خواهد» را فراموش كرده ، فاصله افتاد ، [باز هم] آن را بگويد . گروهى از يهود ، به نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمدند و درباره چند چيز از ايشان پرسيدند . به آنان فرمود : «فردا بياييد كه با شما سخن خواهم گفت» و نفرمود : «اگر خدا خواهد» . پس چهل روز ، جبرئيل عليه السلام به سراغ ايشان نيامد و سپس آمد و [اين آيه را] آورد : «و در هيچ كارى ، مگو كه : «من اين را انجام خواهم داد» ، مگر [آن كه بيفزايى :] «اگر خدا خواهد» و چون پروردگار خويش را از ياد بُردى ، او را [ديگر بارْ] ياد كن» .

۱۸۰۵.الدرّ المنثورـ به نقل از ابن عبّاس ـ: پيامبر صلى الله عليه و آله [براى موضوعى ]سوگندى ياد كرد و چهل شب بر او گذشت [و وحى اى نازل نشد] . سپس خداوند ، اين آيه را نازل فرمود : «و زنهار! در باره چيزى مگو : «فردا ، آن را انجام خواهم داد» ، مگر با «اگر خدا خواهد» و پيامبر صلى الله عليه و آله بعد از چهل شب ، «اگر خدا خواهد» گفت .

۱۸۰۲.الكافي عن الحسين بن زرارة :سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ عليه السلام عَن قَولِ اللّهِ عز و جل : «وَاذْكُر رَّبَّكَ إِذَا نَسِيتَ» فَقالَ : إذا حَلَفتَ عَلى يَمينٍ ونَسيتَ أن تَستَثنِيَ ، فَاستَثنِ إذا ذَكَرتَ . ^۱

۱۸۰۳.الإمام عليّ عليه السلام :إذا حَلَفَ الرَّجُلُ بِاللّهِ فَلَهُ ثُنياها إلى أربَعينَ يَوما ، وذلِكَ أنَّ قَوما مِنَ اليَهودِ سَأَ لُوا النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله عَن شَيءٍ ، فَقالَ : اِيتوني غَدا ـ ولَم يَستَثنِ ـ حَتّى اُخبِرَكُم ، فَاحتَبَسَ عَنهُ جَبرَئيلُ عليه السلام أربَعينَ يَوما ، ثُمَّ أتاهُ ، وقالَ : «وَ لَا تَقُولَنَّ لِشَاْىْ ءٍ إِنِّى فَاعِلٌ ذَ لِكَ غَدًا * إِلَا أَن يَشَاءَ اللَّهُ وَاذْكُر رَّبَّكَ إِذَا نَسِيتَ» . ^۲

۱۸۰۴.الإمام الصادق عليه السلام :لِلعَبدِ أن يَستَثنِيَ ما بَينَهُ وبَينَ أربَعينَ يَوما إذا نَسِيَ ، إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله أتاهُ ناسٌ مِنَ اليَهودِ فَسَأَلوهُ عَن أشياءَ ، فَقالَ لَهُم : تَعالَوا غَدا اُحَدِّثكُم ، ولَم يَستَثنِ ، فَاحتَبَسَ جَبرَئيلُ عليه السلام عَنهُ أربَعينَ يَوما ، ثُمَّ أتاهُ فَقالَ : «وَ لَا تَقُولَنَّ لِشَىْ ءٍ إِنِّى فَاعِلٌ ذَ لِكَ غَدًا * إِلَا أَن يَشَاءَ اللَّهُ وَاذْكُر رَّبَّكَ إِذَا نَسِيتَ» . ^۳

۱۸۰۵.الدرّ المنثور عن ابن عبّاس :إنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله حَلَفَ عَلى يَمينٍ فَمَضى لَهُ أربَعونَ لَيلَةً ، فَأَنزَلَ اللّهُ : «وَ لَا تَقُولَنَّ لِشَىْ ءٍ إِنِّى فَاعِلٌ ذَ لِكَ غَدًا * إِلَا أَن يَشَاءَ اللَّهُ» ، وَاستَثنَى النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله بَعدَ أربَعينَ لَيلَةً . ^۴