195
نهج الذكر (ع-ف) ج4

حديث

۲۸۱۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چند سخن به من وحى شد كه از گوشم گذشتند و در دلم نشستند: فرمان يافتم تا براى آن كه مشرك مى ميرد ، آمرزش نخواهم، و [ديگر آن كه:] هر كس فزونىِ دارايى خويش را ببخشد ، اين به سود اوست، و هر كس نگه دارد ، اين به زيان اوست، و خدا براى اندازه كفايت ، سرزنش نمى كند.

۲۸۱۳.امام على عليه السلام :شنيدم كه مردى براى پدر و مادر مشركش آمرزش مى طلبد . به او گفتم : براى پدر و مادرِ مشرك خود ، آمرزش مى خواهى؟
گفت: مگر نه اين است كه ابراهيم عليه السلام براى پدرش آمرزش طلبيد ، در حالى كه او مشرك بود؟
من ، اين موضوع را به پيامبر صلى الله عليه و آله گفتم . پس اين آيه نازل شد: «بر پيامبر و كسانى كه ايمان آورده اند ، سزاوار نيست كه براى مشركان ، آمرزش بخواهند» .

۲۸۱۴.تفسير العيّاشىـ به نقل از ابو اسحاق هَمْدانى ، از مردى ـ: مردى در كنار من نماز مى خواند. او براى پدر و مادرش ـ كه در جاهليت مُرده بودند ـ طلب آمرزش كرد. گفتم: براى پدر و مادرت كه در جاهليت مُرده اند ، آمرزش مى خواهى؟
گفت: ابراهيم عليه السلام [هم] براى پدرش آمرزش خواست .
من ندانستم چه جوابى به او دهم . اين را براى پيامبر صلى الله عليه و آله گفتم . پس خداوند ، اين آيه را فرو فرستاد: «و طلب آمرزش ابراهيم براى پدرش ، جز براى وعده اى كه به او داده بود، نبود ؛ ولى وقتى برايش روشن شد او دشمن خداست ، از وى بيزارى جست» . [امام عليه السلام ] فرمود: «يعنى وقتى مُرد ، روشن شد كه او دشمن خداست و ديگر ، برايش آمرزش نخواست» .

۲۸۱۵.تفسير العيّاشىـ به نقل از ابراهيم بن ابى البلاد، از يكى از يارانش ـ: امام صادق عليه السلام فرمود: «مردم ، در باره اين سخن خداوند: «و طلب آمرزش ابراهيم براى پدرش ، جز براى وعده اى كه به او داده بود، نبود» ، چه مى گويند؟».
گفت : مى گويند كه ابراهيم عليه السلام به پدرش وعده داده بود كه برايش طلب آمرزش كند.
امام عليه السلام فرمود: «چنين نيست؛ بلكه ابراهيم عليه السلام به او وعده داد كه [اگر] مسلمان (موحّد) شود ، برايش طلب آمرزش كند ؛ «ولى چون برايش معلوم شد او دشمن خداست ، از وى بيزارى جست...» » .


نهج الذكر (ع-ف) ج4
194

الحديث

۲۸۱۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :اُوحِيَ إلَيَّ كَلِماتٌ فَدَخَلنَ في اُذُني ، ووَقَرنَ في قَلبي : اُمِرتُ ألّا أستَغفِرَ لِمَن ماتَ مُشرِكا ، ومَن أعطى فَضلَ مالِهِ فَهُوَ خَيرٌ لَهُ ، ومَن أمسَكَ فَهُوَ شَرٌّ لَهُ ، ولا يَلومُ اللّهُ عَلى كَفافٍ . ۱

۲۸۱۳.الإمام عليّ عليه السلام :سَمِعتُ رَجُلاً يَستَغفِرُ لِأَبَوَيهِ وهُما مُشرِكانِ ، فَقُلتُ لَهُ : أتَستَغفِرُ لِأَبَوَيكَ وهُما مُشرِكانِ ؟
فَقالَ : أوَ لَيسَ استَغفَرَ إبراهيمُ لِأَبيهِ ؟ وهُوَ مُشرِكٌ ، فَذَكَرتُ ذلِكَ لِلنَّبِيِّ صلى الله عليه و آله ، فَنَزَلَت : «مَا كَانَ لِلنَّبِىِّ وَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ أَن يَسْتَغْفِرُواْ لِلْمُشْرِكِينَ»۲ . ۳

۲۸۱۴.تفسير العيّاشي عن أبي إسحاق الهمداني ، عن رجل :صَلّى رَجُلٌ إلى جَنبي فَاستَغفَرَ لِأَبَوَيهِ ـ وكانا ماتا فِي الجاهِلِيَّةِ ، فَقُلتُ : تَستَغفِرُ لِأَبَوَيكَ وقَد ماتا فِي الجاهِلِيَّةِ ؟ فَقالَ : قَدِ استَغفَرَ إبراهيمُ لِأَبيهِ ! فَلَم أدرِ ما أرُدُّ عَلَيهِ .
فَذَكَرتُ ذلِكَ لِلنَّبِيِّ صلى الله عليه و آله ، فَأَنزَلَ اللّهُ «وَ مَا كَانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَ هِيمَ لِأَبِيهِ إِلَا عَن مَّوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِيَّاهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِّلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ»۴ ، قالَ : لَمّا ماتَ تَبَيَّنَ أنَّهُ عَدُوٌّ للّهِِ ، فَلَم يَستَغفِر لَهُ . ۵

۲۸۱۵.تفسير العيّاشي عن إبراهيم بن أبي البلاد ، عن بعض أصحابه :قالَ أبو عَبدِ اللّهِ عليه السلام : ما يَقولُ النّاسُ في قَولِ اللّهِ : «وَ مَا كَانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَ هِيمَ لِأَبِيهِ إِلَا عَن مَّوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِيَّاهُ» ؟ قُلتُ : يَقولونَ : إنَّ إبراهيمَ وَعَدَ أباهُ لِيَستَغفِرَ لَهُ .
قالَ : لَيسَ هُوَ هكَذا ، إنَّ إبراهيمَ وَعَدَهُ أن يُسلِمَ فَاستَغفَرَ لَهُ ، «فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِّلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ» . ۶

1.تفسير الطبري : ج ۷ الجزء ۱۱ ص ۴۳ ، تفسير ابن كثير : ج ۴ ص ۱۶۱ كلاهما عن قتادة ، كنز العمّال : ج ۶ ص ۳۸۳ ح ۱۶۱۶۵ .

2.التوبة : ۱۱۳ .

3.سنن الترمذي : ج ۵ ص ۲۸۱ ح ۳۱۰۱ ، سنن النسائي : ج ۴ ص ۹۱ وفيه «ما كان استغفار إبراهيم...» بدل «ما كان للنبيّ والذين ...» ، مسند ابن حنبل : ج ۱ ص ۲۷۶ ح ۱۰۸۵ و ص ۲۱۲ ح ۷۷۱ نحوه ، المستدرك على الصحيحين : ج ۲ ص ۳۶۵ ح ۳۲۸۹ كلّها عن أبي الخليل ، كنز العمّال : ج ۲ ص ۴۲۱ ح ۴۳۹۹ .

4.التوبة : ۱۱۴ .

5.تفسير العيّاشي : ج ۲ ص ۱۱۴ ح ۱۴۸ ، بحار الأنوار : ج ۷۵ ص ۳۹۰ ح ۹ .

6.تفسير العيّاشي : ج ۲ ص ۱۱۴ ح ۱۴۶ ، بحار الأنوار : ج ۱۱ ص ۸۸ ح ۱۴ .

  • نام منبع :
    نهج الذكر (ع-ف) ج4
    سایر پدیدآورندگان :
    افقی، رسول؛ شیخی، حمیدرضا
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 87686
صفحه از 608
پرینت  ارسال به