زبور العارفين - صفحه 111

فرقان الرأيين وبنيان الحكمتين ، ۱
كتاب منطق ، مشهور به منطق على قلى خان ، ۲
زبور عارفين ، ۳
زبورالعارفين وبراق العاشقين (رساله حاضر) ، ۴
ضياء العابدين ، ۵
مزامير العاشقين ، ۶
خزائن جواهر القرآن ، ۷
مؤلّف ، سالها عهده دار توليت آستانه حضرت معصومه عليهاالسلام در قم بوده كه بعد از وى ، فرزندش مهدى قلى خان ، متولّى گرديده و آثارى در تعميرات آستانه مقدّس دارند . بناى «مدرسه خان» و بازارچه معروف گذرخان ، از كارهاى مهدى قلى خان است . ۸

1.در فرق بين حكمت قدما مثل ارسطو و افلاطون و متأخّران ، مانند فارابى و ابن سينا و ميرداماد و بيان مبانى و اصول آن . (همان ، ج۱۶ ، ص۱۷۴) .

2.نويسنده در اين كتاب ، منطق ارسطو را در چهار بخش مرتّب كرده است . (ر .ك : همان ، ج۲۳ ، ص۵۳ ، ش ۸۰۲۳) .

3.به فارسى در يك مقدمه و سه باب ، در حقيقتِ نفس ، ترغيب به سوى عالم عقلى ، تزهيد از عالم حسّى و تعليم مراتب سلوك . (ر .ك : همان ، ج۱۲ ، ص۳۷ ؛ فهرست سپهسالار ، ج۵ ، ص۵۵۵ ، ش۶۵۶۷) .

4.ر .ك : همان (مستدركات) ، ج۲۶ ، ص۳۰۷ .

5.به فارسى ، در آداب دعا و اسباب استجابت آن و عبادات و سنن هر روز ، هفته ، ماه و سال . (ر .ك : فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج۱۷ ، ص۱۷۸ ، ش ۶۶۰۲) .

6.خلاصه و معرّب كتاب زبور عارفين است ، با اضافاتى در انتهاى كتاب در سير و سلوك ، دعا و عرفان (ر .ك : همان ، ج۲۰ ، ص۳۲۳) .

7.مؤلّف در اين كتاب چهار جلدى ، آيات توحيد ، ايمان ، احكام ، قصص ، مواعظ و حِكَم ، آفرينش آسمانها و زمين ، رجعت ، برزخ و جنّت و نار را جمع آورى و تفسير كرده است . تاريخ آغاز تأليف كتاب ، رمضان سال ۱۰۸۳ بوده است . جلد اوّل با آيات توحيد آغاز مى شود و جلد چهارم با آيات جنّت و نار پايان مى يابد . هر جلد ، مشتمل بر چند «خزينه» و هر خزينه ، داراى فصولى است . (ر .ك : همان ، ج۷ ، ص۱۵۴) .

8.مصادر شرح حال مؤلف عبارت اند از : طبقات أعلام الشيعة (قرن ۱۱ ، ص۴۱۰ ـ ۴۱۱ ؛ تربت پاكان ، مدرّسى ، ج۲ ، ص۲۳۵ ـ ۲۴۱ ؛ معجم الدراسات القرآنية ، ص۱۴۷ ؛ أعيان الشيعة ، ج۸ ، ص۳۰۲ ؛ دائرة المعارف تشيّع ، ج۱ ، ص۴۶۸ و ج۴ ، ص۲۲۳ ؛ الذريعة ، مجلّدات و صفحات مختلف ؛ مقدّمه تحقيق كتاب احياء حكمت كه أخيرا توسط نشر ميراث مكتوب ، تحقيق و تصحيح شده و شرح حال مفصل مؤلّف را آورده است .

صفحه از 287