و آن مرد پاسخ خود را دريافت كرد. ۱
به عقيده شوشترى چنين رفتارى در شأن دو امام نيست. ۲
نمونه ديگر، روايتى است كه در آن سعد بن عبداللّه قمى ملاقات خود با امام حسن عسكرى و حضرت حجت عليهماالسلام را وصف كرده است. به گفته او، فرزند امام عسكرى بر ران راست پدر نشسته بود و امام انارى زرين و مزين به جواهرات در دست داشت. در دست امام قلمى بود كه وقتى مى خواست با آن چيزى بنويسد، فرزند مانع مى شد و امام براى سرگرم كردن او، انار را مقابل او مى چرخاند. ۳ به نظر شوشترى يكى از نشانه هاى امام اين است كه اهل لهو و لعب نباشد و در اين باره به رواياتى از خردسالى امام كاظم و امام جواد عليهماالسلام استناد كرده است. ۴ به علاوه، در دست گرفتن انار زرين و جواهرنشان كردار خوشگذرانان عياش و دنياطلب است، نه امامان كه از دنيا و متعلقات آن روى گردان بوده اند. ۵
ج. انتساب معجزات عجيب و غريب به پيامبر و امامان عليهم السلام
سنت الهى در ارسال پيامبران و اظهار معجزه به دست ايشان اين است كه حجّت بر مردمان تمام شود. بدين سبب، هيچ گاه انبيا نه تنها به درخواست و پيشنهاد جاهلان و معاندان ـ كه نه به قصد هدايت بلكه از روى لجاجت و سركشى از حق بوده است ـ وقعى ننهادند و همواره از اجابت اين نوع خواسته ها سرباز زده اند. اين موضوع در آيات قرآن نيز تأكيد شده است. ۶ به رأى شوشترى اين اصل يكى از معيارهاى مهم شناخت احاديث صحيح فضايل و كرامات است و تفسير منسوب به امام عسكرى انباشته از روايات مجعولى است كه متعارض با سنت الهى و تصريح قرآن است و چنين تصور مى شود كه پيامبران به تمام پيشنهادها و تقاضاهاى معجزه خواهان پاسخ مثبت مى داده اند. ۷
د. غلو در مناقب ائمه عليهم السلام
شوشترى بر آن است كه ريشه بسيارى از مناقب و فضايلى كه براى ائمه ذكر شده، اخبار و رواياتى
1.الكافى، ج۶، ص۵۵ .
2.الأخبار الدخيلة، ج۳، ص۳۰۵ ـ ۳۰۶. براى نمونه مشابه ر.ك: همان، ج۳، ص۳۰۷: كه در آن به تفصيل درباره سه طلاقه كردن يكى از زنان توسط امام باقر عليه السلام سخن گفته شده است؛ قس: الكافى، ج۶، ص۷۵ ـ ۷۶.
3.كمال الدين، ص۴۵۴.
4.ر.ك: الكافى، ج۱، ص۲۸۴ ـ ۲۸۵، ۳۱۱؛ دلائل الامامة، ص۴۰۱ ـ ۴۰۲. براى پاسخ به اين ديدگاه و توجيه لعب امامان در خردسالى ر.ك: «النقود اللطيفة»، ص۱۵۲ ـ ۱۵۴.
5.الأخبار الدخيلة، ج۱، ص۹۹. براى نمونه هاى ديگر ر.ك: همان، ج۱، ص۱۱۱: درباره رفتار تبخترآميز سفير امام؛ ج۱، ص۱۱۹: درباره عبارات تكلف آميز منسوب به امام زمان، در حالى كه دعايى همچون دعاى افتتاح در آن سطح فصاحت و بلاغت از آن حضرت صادر شده است.
6.«وَلَقَدْ صَرَّفْنَا لِلنَّاسِ فِى هَذَا الْقُرْآَنِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ فَأَبَى أَكْثَرُ النَّاسِ إِلَّا كُفُورًا * وَقَالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى تَفْجُرَ لَنَا مِنَ الْأَرْضِ يَنْبُوعًا * أَوْ تَكُونَ لَكَ جَنَّةٌ مِنْ نَخِيلٍ وَعِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْأَنْهَارَ خِلَالَهَا تَفْجِيرًا *أَوْ تُسْقِطَ السَّمَاءَ كَمَا زَعَمْتَ عَلَيْنَا كِسَفًا أَوْ تَأْتِيَ بِاللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ قَبِيلًا * أَوْ يَكُونَ لَكَ بَيْتٌ مِنْ زُخْرُفٍ أَوْ تَرْقَى فِى السَّمَاءِ وَلَنْ نُؤْمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتَّى تُنَزِّلَ عَلَيْنَا كِتَابًا نَقْرَؤُهُ قُلْ سُبْحَانَ رَبِّى هَلْ كُنْتُ إِلَّا بَشَرًا رَسُولًا» (سوره اسراء، آيه ۸۹ ـ ۹۳).
7.همان، ج۱، ص۲۱۲. براى نمونه اى از اين دست روايات، ر.ك: التفسير المنسوب الى الامام ابى محمد الحسن بن على العسكرى، ص۴۲۹ ـ ۴۴۱.
