نظم

اى دل ، همه دَم به خلق ، خوش خو مى باشبگذار دويى ، يك دل و يك رو مى باش
تركيب تو هر جزو ز جزوى دِگَر استچون از همه اى ، با همه نيكو مى باش^۱
اى سعادتمند! صحّت روح به حُسن خُلق است كه آن ، مايه فتوح و سايه فيض حضرت سبّوح است و كمال اين صحّت ، حدّ اعتدال است و چون از آن درگذشت ، به مرض تمايل به احد ^۲ الجانبين كه افراط و تفريط است ، مبتلا گشت و خَلق در اين مرض ، سه قسم اند: يكى ^۳ قسم ، آنهايند كه غَلَيان ^۴ مواد فاسدش رذايل ^۵ و طغيان ^۶ اخلاط سيّئه خصايل ، ^۷ غشيان غفلت و غثيان جهالت را به نوعى بر ايشان مستولى ساخته كه از شعور بر قصور مزاج و عبور بر طريق علاج ، بى نصيب شده اند و از شراب شوق ادراك معانى و غذاى ذوق وصول به مراتب انسانى ، بازمانده و به سِتر هلاك استعدام ^۸
معرفت افتاده و سرّ «بلى من كسب سيّئةً و أحاطت به خطيئته ، فاُولئك أصحاب النّار هم فيها خالدون »^۹ از گريبان احوال ايشان ، سر برآورده .
قسم دوم ، آنهايند كه قوّه استشعار بر سوى مزاج و استفسار بر طريق علاجِ در بَواطن ايشان پديد آمده و از استيلاى چند ^۱۰ مرض بر ملك ملكِ روح محفوظ و از تشرّب اَشربه و تناول اغذيه آن ، ^۱۱ فى الجمله ^۱۲ محظوظ باشند ، امّا غيوم هواى