ميّسر نگردد . پس رسانيدن اين ^۱ را بر طبق مضمون آيه كريمه: «كلوا واشربوا ولا تسرفوا » ، ^۲ واجب داشته اند . ^۳ آن گاه به قوّت عزم ، چون راه سعادت طلب نموده اند و به درك معارف ميل فرموده ، دريافته اند كه افعال طبيعى و حركات جسمى و مَلَكه تعلّقات صورى ، چنان رسوخ يافته كه از آن معنى مانع ^۴ مى گردد و لا شك ، تا ^۵ انسان ، نفْس را از تدبير ظاهرى باز نمى آورد و به موت مجازى ترك شهوات و لذّات گرفتار نمى سازد ، به ادراك باز نمى تواند پرداخت و از تدبير بالتّمام اعراض نمودن ، مستلزم هلاك است . پس بنا بر اين ، از روى حكمت طريقى جُسته اند كه بر سبيل عادت كه رياضت ، عبارت از آن است . اخلاق ذميمه را به ضدّ آن تبديل فرمايند و اين را تزكيه نفوس نامند ، چنانچه نفس امّاره را كه ضالّ بر مضلّ ^۶ است ، از صفات شيطانى مبرّا گردانند تا لوّامه شود و نفس لوّامه را كه ضالّ غير مضلّ است ، از صفات سَبُعى پاك سازند تا مُلهَمه شود و نفس ملهمه را از صفات بهيمى مزكّا گردانند تا مطمئنّه گردد و اين هنگام ، مستوجب خطاب: «اِرجعي إلى ربّكِ راضيةً مرضيّةً »^۷ گردد و به عالم ربوبيّت ، رجوع توانَد نمود و ادراك حقايق تواند فرمود و اسباب اين امور ، انزوا و ترك لذّات و نفى خواطر و تقليل اَكل و شُر ب بر سبيل رياضت و ذكر و فكر و توجّه به جانب حق و يا پير كامل مكمّل است و مِحَك امتحان آنها ، عالم مثال است كه برزخ است ميان مُلك و ملكوت و او را برزخ اُولى گويند ؛ چه مراتب عروج به مقادير تصفيه و تزكيه هر كس در آن جا ظاهر شود و انوار طاعات و اعمال و اخلاق حسنه بر مراياى مستعدّان ، ^۸ قبول فيض ربّانى در اين ^۹ عالم منعكس گردد و به مداومت توجّهات به عالم معنى و تصوّرات صُوَر ملايمه معنوى و مَلَكه تحريك قوّت هاى ملكوتى ، چنان مهارتى پيدا سازند كه آنچه مطلوب ايشان بوَد و خواهند ، ظاهر گردد