عن نفى وروده ؛ كما ذكره البدر الزركشي، و قد يريد به من صنف في الموضوعات والضعفاء كالعقيلي نفي وروده كما سيأتي الإشارة إليه. والمجد ـ رحمه اللّه تعالى ـ قد استعمل هذا اللفظ في المعنيين و لم يفرِّق ، و قد بيَّنّا ذلك في كل حديث ما يليق به من صحة و حسن وضعف ، فللّه الحمد على ذلك. ۱
سوم. فيروزآبادى در احكامى كه درباره اين احاديث صادر كرده، مستند و ادله و نيز مبناى خود را تبيين نكرده است. روشن است كه برخى از اين احكام با مسلّمات عقايد شيعه ناسازگار است و شواهد تاريخى و حديثى ، خلاف آن ثابت مى كند. چنان كه ممكن است اهل سنت نيز درباره برخى از موارد چنين ادعايى داشته باشند.
چهارم. شناسايى احاديث ضعيف و جعلى و پالايش احاديث ، يكى از فعاليت هاى چشمگير محدثان در طول تاريخ بوده است. آنان اين پالايش را گاه در مرحله تدوين و تأليف كتاب ، گاه با نگارش كتاب هايى در معرفى ضعفا و گاه با گردآورى احاديث ضعيف و موضوع در آثار مستقل انجام مى داده اند .
نوشته فيروزآبادى از دسته سوم است. محدثان اهل سنت در شناسايى احاديث جعلى و گردآورى آنها از قرن پنجم دست به تأليف زده اند.
بر پايه گزارش على حسن حلبى در كتاب موسوعة الأحاديث والآثار الضعيفة والموضوعة تاكنون 78 اثر در اين زمينه تأليف شده است، كه نوشته فيروزآبادى رتبه 24 را دارد.
البته مورد اول و دوم را كه حلبى معرفى كرده ، در عداد اين گونه آثار قرار نمى گيرد ؛ زيرا نويسندگان به قصد گردآورى احاديث ضعيف، كتاب را تأليف نكرده اند، بلكه ديگران اين كتاب ها را متهم به جعل و
1.التنكيت والإفادة ، ص ۱۷.
