نكوهيده است .

ج ـ ناپسند بودن تقليد از معابد غير مسلمانان

اصولاً تشبّه به غير مسلمانان ، به دليل آثار سوء روانى و اجتماعى آن ، از نظر اسلام همواره ممنوع است ، چنان كه از امام على عليه السلام روايت شده :
قَلَّ مَن تَشَبَّهَ بِقَومٍ إلّا أوشَكَ أن يَكونَ مِنهُم . ¹ كسى كه خود را شبيه مردمى سازد ، جز به ندرت ، در آستانه آن قرار مى گيرد كه از آنان باشد .
امّا در خصوص معمارى مسجد ، از برخى رواياتى كه از كنگره سازى در مساجد نهى كرده اند ، چنين بر مى آيد كه دليل اين نهى ، همانند شدنِ مسجد به معابد يهود و نصاراست . از پيامبر خدا روايت شده كه فرمود :
أراكُم سَتُشَرِّفونَ مَساجِدَكُم بَعدى كَما شَرَّفَتِ اليَهودُ كَنائِسَها ، و كَما شَرَّفَتِ النَّصارى بِيَعَها . ² مى بينم شما را كه پس از من ، مسجدهايتان را كنگره دار مى سازيد ، همان گونه كه يهود ، كنيسه هاى خود را و مسيحيان ، كليساهايشان را كنگره دار مى سازند .
همچنين در روايت ديگرى در بيان سيره امام على عليه السلام آمده كه محراب هاى خاصّى را كه شبيه قربانگاه هاى يهود بود ، از بين مى برد :
كانَ يَكسِرُ المَحاريبَ إذا رَآها فِى المَساجِدِ ، و يَقولُ : كَأَنَّها مَذابِحُ

نكته را مى توان به عنوان اصول فرهنگ معمارى اسلامى مسجد ، از آنها استنباط كرد :

الف ـ پيش بينى ظرفيت مورد نياز آيندگان

نخستين نكته اى كه در برخى از روايات به آن اشاره شده ، اين است كه در ساختن مسجد ، نبايد تنها نياز فعلى مردم را در نظر گرفت ؛ بلكه بايد حتّى الامكان ، نياز آيندگان را نيز مدّ نظر داشت تا كمتر نياز به تخريب آن براى توسعه پديد آيد ، چنان كه روايت شده است :
إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله أتى عَلى قَومٍ مِنَ الأَنصارِ و هُم يَبنونَ مَسجِدا لَهُم ، فَقالَ : أوسِعوهُ تَملَؤوهُ .^۱پيامبر خدا ، بر گروهى از انصار كه براى خود مسجدى مى ساختند ، وارد شد و فرمود : «وسيع و جادار بنايش كنيد كه [درآينده] آن را پُر خواهيد كرد» .

ب ـ رعايت سادگى

رواياتى كه مسجدسازى پيامبر خدا را توصيف مى كنند ^۲ يا از آراستن مسجد با طلا و نقّاشى نهى مى كنند ، ^۳ در واقع ، به لزوم رعايت اصل سادگى در معمارى مسجد ، اشاره دارند .
به ديگر سخن ، بهره گيرى از هنر در معمارى مسجد ، اگر صرفا براى ايجاد جاذبه ظاهرى باشد و با فلسفه پايه گذارى مسجد همسو نباشد ،