131
انسان شناسي از منظر قرآن و حديث

4 / 6

آفرينش انسان براى رحمت

قرآن

«و اگر پروردگار تو مى خواست ، قطعا همه مردم را امّت واحدى قرار مى داد ، در حالى كه پيوسته در اختلاف اند ، مگر كسانى كه پروردگار تو به آنان رحم كرده و براى همين ، آنان را آفريده است ؛ و وعده پروردگارت [چنين] تحقّق پذيرفته است [كه : ]«البته جهنّم را از جنّ و انس ، يكسره پُر خواهم كرد»» . ۱

1.علّامه طباطبايى قدس سره در تفسير خود مى گويد : «و پيوسته در اختلاف اند» ؛ يعنى مردم تا ابد ، در باره حق با يكديگر در اختلاف اند ، مگر كسانى كه رحمت خدا شامل حال آنان شده باشد . اينان ، در حق با يكديگر اختلاف ندارند و از آن ، جدا نمى شوند . رحمت ، همان هدايت الهى است ... «و براى همين ، آنان را آفريد» ؛ يعنى براى رحمت كه جمله بعد : «مگر كسانى كه پروردگارت بر ايشان رحمت آورد» دلالت بر آن دارد . و اگر كلمه «رحمت» ، مؤنّث لفظى است ، منافات ندارد كه اسم اشاره به آن ، مذكّر آورده شود ؛ زيرا در مصدر (رحمت) دو وجه جايزاست. خداوند متعال فرموده است: «إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِينَ» (اعراف: آيه ۵۶) [كه «قريب» را كه وصف«رحمت»است، مذكّر آورده است]... و اگر رحمت (يعنى همان هدايت) را غايت مقصود خلقت گرفتيم ، به خاطر اين است كه به غايت نهايى ، يعنى سعادت بشر، مرتبط است ، چنان كه خداوند متعال ، به نقل قول از بهشتيان مى فرمايد : «و گفتند : ستايش خداى را كه ما را به اين ، هدايت فرمود» (اعراف : آيه ۴۳) . و اين ، نظير غايت شمردن عبادت است ؛ چرا كه آن نيز با سعادت ، ارتباط دارد . خداوند مى فرمايد : «و من ، جن و انس را نيافريدم ، مگر به خاطر آن كه مرا بپرستند» . (ذاريات : آيه ۵۶) (الميزان فى تفسير القرآن : ج ۱۱ ص ۶۲ ـ ۶۴) .


انسان شناسي از منظر قرآن و حديث
130

4 / 6

خُلِقَ الإِنسانُ لِلرَّحمَةِ

الكتاب

«وَ لَوْ شَاءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَ حِدَةً وَ لَا يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ * إِلَا مَن رَّحِمَ رَبُّكَ وَ لِذَ لِكَ خَلَقَهُمْ وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ» ۱ . ۲

1.قال العلّامة الطباطبائي قدس سره في تفسيره : «وَ لَا يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ» » أي الناس يخالف بعضهم بعضا في الحقّ أبدا إلّا الذين رحمهم اللّه ، فإنّهم لا يختلفون في الحقّ ولا يتفرقون عنه ، والرحمة هي الهداية الإلهية ... . «وَ لِذَ لِكَ خَلَقَهُمْ» الى الرحمة المدلول عليه بقوله : «إِلَا مَن رَّحِمَ رَبُّكَ» والتانيث اللفظي في لفظ الرحمة لا ينافي تذكير اسم الإشارة ، لأنّ المصدر جائز الوجهين ، قال تعالى : «إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِينَ» (الاعراف : ۵۶) ... وكون الرحمة ـ أعني الهداية ـ غاية مقصودة في الخلقة إنّما هو لاتّصالها بما هو الغاية الأخيرة ، وهو السعاده ، كما في قوله حكاية عن أهل الجنّة «وَقَالُواْ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى هَدَانَا لِهَـذَا» (الأعراف : ۴۳) وهذا نظير عدّ العباده غاية لها لاتّصالها بالسعاده في قوله : «وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْاءِنسَ إِلَا لِيَعْبُدُونِ»(الذاريات : ۵۶) (الميزان في تفسير القرآن : ج ۱۱ ص ۶۲ ـ ۶۴) .

2.هود : ۱۱۸ و ۱۱۹ .

  • نام منبع :
    انسان شناسي از منظر قرآن و حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 62144
صفحه از 240
پرینت  ارسال به