147
انسان شناسي از منظر قرآن و حديث

زندگى ها برخوردار شود .
امّا اگر فرمان عقل را ناديده گرفت و به جاى پيروى از آن ، تسليم هوس هاى حيوانى خود شد ، آينه دلش زنگار مى گيرد ، خدا را فراموش مى كند و بدين سان ، از رحمت واسعه او دور مى گردد و بدترين زندگى هاى ابدى را براى خود رقم مى زند .
نكته قابل توجّه اين كه انسان كامل ، هيچ گاه خود را كامل نمى داند ؛ زيرا هر چه انسانْ كامل تر گردد ، بهتر مى فهمد كه كمال مطلق ، تنها آفريدگار جهان است ، و با عنايت به اين كه كمال او بى نهايتْ است ، غير او به هر درجه اى از كمال كه برسد ، بى نهايت ناقص خواهد بود . لذا از امام على عليه السلام روايت شده :
مِن كَمالِ الإِنسانِ و وُفورِ فَضلِهِ ، استِشعارُهُ بِنَفسِهِ النُّقصانَ .۱از كمال انسان و فراوانى فضيلتش ، همين بس كه كاستى نفس خود را بداند .
و نيز به آن حضرت منسوب است كه فرمود :
أَتَمُّ الناسِ أَعْلَمُهُم بِنَقصِهِ .۲كامل ترينِ مردمان، داناترين آنها به كاستى شان است .
و بدين سان ، انسان كامل ، به دليل اين كه از يك سو خود را بى نهايتْ ناقص مى بيند و از سوى ديگر ، كمالاتش را از مبدأ كمال مطلق مى داند ، هيچ گاه گرفتار عجب و خودپسندى نمى گردد .

1.ر . ك : ص ۲۱۲ ح ۱۹۰ .

2.ر . ك : ص ۲۱۲ ح ۱۹۲ .


انسان شناسي از منظر قرآن و حديث
146

«أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُواْ السَّيِّـئاتِ أَن نَّجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّــلِحَـتِ سَوَآءً مَّحْيَاهُمْ وَ مَمَاتُهُمْ سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ * وَ خَلَقَ اللَّهُ السَّمَـوَ تِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ لِتُجْزَى كُلُّ نَفْسِ بِمَا كَسَبَتْ وَ هُمْ لَا يُظْـلَمُونَ .۱ آيا كسانى كه مرتكب كارهاى بد شده اند ، پنداشته اند كه آنان را مانند كسانى قرار مى دهيم كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند [ به طورى كه ]زندگى و مرگشان يكسان باشد؟! چه بد ، داورى مى كنند. و خدا ، آسمان ها و زمين را به حق آفريده است و تا كسى به [ به موجب] آنچه به دست آورده، پاداش يابد و به آنان ، ستم نخواهد شد» .
با تأمّل در اين آيات و آيات مشابه آنها معلوم مى شود كه مقصود از بازگشت به خداوند متعال ، رستاخيز انسان و حضور وى در صحنه قيامت و ديدن دستاوردهاى كارهاى نيك خويش به صورت درجات بهشت است ، و يا رو به رو شدن با حاصل كارهاى نارواى خود در قالب دركات دوزخ .
بنا بر اين ، همه آنچه در تبيين حكمت آفرينش در قرآن و حديث آمده ، مقدّمه اين هدف نهايى است .
به سخن ديگر ، حكمت آفرينش انسان ، اين است كه با به كار گيرى انديشه و عقل ، با آفريدگار خود آشنا شود و با به كار بستن برنامه هايى كه او از طريق پيامبران خود براى سعادت دنيا و آخرت انسان ، ارائه كرده ، به سوى رحمت مطلق خداوند متعال ، ره سپار گردد و براى هميشه از بهترين

1.جاثيه : آيه ۲۱ و ۲۲ .

  • نام منبع :
    انسان شناسي از منظر قرآن و حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 62179
صفحه از 240
پرینت  ارسال به