189
انسان شناسي از منظر قرآن و حديث

«انسان ، از دعاى خير خسته نمى شود و چون بدى به او رسد ، نوميد مى گردد . و اگر پس از گزندى كه به او رسيده است، از جانب خود رحمتى به او بچشانيم ، قطعا خواهد گفت: «من سزاوار آنم و گمان ندارم كه رستاخيز ، بر پا شود و اگر هم به سوى پروردگارم بازگردانيده شوم ، قطعا نزد او برايم خوبى خواهد بود» . پس بدون شك ، كسانى را كه كفران كرده اند ، به آنچه انجام داده اند ، آگاه خواهيم كرد و مسلّما از عذابى سخت به آنان خواهيم چشاند . و چون انسان را نعمت بخشيم ، روى برمى تابد و خود را كنار مى كشد، و چون بدى به او رسد ، دست به دعاى فراوان و طولانى برمى دارد» .

«وهرگاه به انسان نعمت بخشيم ، روى برمى تابد و خود را كنار مى كشد ، و هرگاه بدى به او رسد ، نوميد مى شود» .

«اى انسان ! چه چيز تو را به پروردگار بزرگوارت ، غرّه كرده است؟» .

حديث

۱۵۱.امام على عليه السلامـ در سخنانش به هنگام تلاوت :«اى انسان ! چه چيز تو را به پروردگار بزرگوارت غرّه كرده است؟»ـ: انسانى كه در اين آيه مورد سؤال قرار گرفته است ، هر دليلى را براى غرّه شدنش به خدا بياورد ، دليلش نادرست ترين دليل هاست ، عذر [و بهانه] او از عذر [و بهانه] هر فريب خورده اى بى پايه تر است ، و نادانى ، وجود او را سختْ فرا گرفته است .
هان ، اى انسان ! چه چيزْ تو را بر گناه كردنت دلير ساخته ، و چه چيزْ تو را به پروردگارت گستاخ كرده ، و چه چيزْ تو را با نابودى خودت دمخور نموده است ؟ ! مگر درد تو را بهبودى نيست ؟ يا خوابت را بيدارى اى نيست ؟ چرا به خويشتن رحم نمى كنى ، چنان كه به ديگران ، رحم مى كنى ؟ كه چه بسا شخصى را در گرماى آفتاب مى بينى و او را سايه مى بخشى .


انسان شناسي از منظر قرآن و حديث
188

«لَا يَسْـئمُ الْاءِنسَـنُ مِن دُعَاءِ الْخَيْرِ وَ إِن مَّسَّهُ الشَّرُّ فَيَـئوسٌ قَنُوطٌ * وَ لَئِنْ أَذَقْنَـهُ رَحْمَةً مِّنَّا مِن بَعْدِ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ لَيَقُولَنَّ هَـذَا لِى وَ مَا أَظُنُّ السَّاعَةَ قَائِمَةً وَ لَئِن رُّجِعْتُ إِلَى رَبِّى إِنَّ لِى عِندَهُ لَلْحُسْنَى فَلَنُنَبِّئَنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِمَا عَمِلُواْ وَ لَنُذِيقَنَّهُم مِّنْ عَذَابٍ غَلِيظٍ * وَ إِذَاأَنْعَمْنَا عَلَى الْاءِنسَـنِ أَعْرَضَ وَ نَـئا بِجَانِبِهِ وَ إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاءٍ عَرِيضٍ» . ۱

«وَ إِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْاءِنسَـنِ أَعْرَضَ وَ نَـئا بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ يَـئوسًا» . ۲

«يَـأَيُّهَا الْاءِنسَـنُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ» . ۳

الحديث

۱۵۱.الإمام عليّ عليه السلامـ في كَلامِهِ عِندَ تَلاوَتِهِ:«يَـأَيُّهَا الْاءِنسَـنُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ»ـ: أدحَضُ ۴ مَسؤولٍ حُجَّةً ، وأقطَعُ مُغتَرٍّ مَعذِرَةً . لَقَد أبرَحَ جَهالَةً بِنَفسِهِ .
يا أيُّهَا الإِنسانُ ما جَرَّأَكَ عَلى ذَنبِكَ ، وما غَرَّكَ بِرَبِّكَ ، وما أنَّسَكَ بِهَلَكَةِ نَفسِكَ . أما مِن دائِكَ بُلولٌ ۵ ؟ أم لَيسَ مِن نَومَتِكَ يَقَظَةٌ ؟ أما تَرحَمُ مِن نَفسِكَ ما تَرحَمُ مِن غَيرِكَ ؟ فَلَرُبَّما تَرَى الضّاحِيَ ۶ مِن حَرِّ الشَّمسِ فَتُظِلُّهُ . ۷

1.فصلت : ۴۹ ـ ۵۱ .

2.الإسراء : ۸۳ .

3.الإنفطار : ۶ .

4.دَحَضَتِ الحُجَّةُ : بطلت (مجمع البحرين : ج ۱ ص ۵۷۹ «دحض») .

5.البِلَّةُ : العافِية (لسان العرب : ج ۱۱ ص ۶۵ «بلل») .

6.ضاحَت : أي برزت للشمس (مجمع البحرين : ج ۲ ص ۱۰۶۵ «ضحا») .

7.نهج البلاغة : الخطبة ۲۲۳ ، بحارالأنوار : ج ۷۱ ص ۱۹۲ ح ۵۹ .

  • نام منبع :
    انسان شناسي از منظر قرآن و حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 62123
صفحه از 240
پرینت  ارسال به