خود را به قلّه كمالات انسانى برساند .
اما اگر از اين امكانات بالقوّه خدادادى بهره نگرفت ، خصلت هاى منفى موجود در بُعد مُلكى او ، بر وى غلبه خواهند كرد و در نتيجه ، او به اسفلِ سافلين ، ^۱ سقوط خواهد كرد . اين خصلت ها عبارت اند از : جهل ، شتاب ، ناسپاسى ، سركشى ، فراموشكارى ، غرور ، ستمگرى ، حرص ، بخل ، بى تابى ، حسد و ... .

8 . اصلى ترين عوامل صعود به قلّه كمالات انسانى

اصلى ترين عوامل صعود به قلّه كمالات انسانى را مى توان در به كار گيرى عقل ، علم و حكمت ، ايمان به مبدأ و معاد ، بلندهمّتى ، كارهاى نيك و مجاهدت با تمايلات نفسانى خلاصه كرد . ^۲

9 . اصلى ترين آفات صعود به قلّه كمالات انسانى

مهم ترين آفات شكوفايى استعدادهاى انسانى و وصول به قلّه انسانيت ، عبارت است از : جهل ، غفلت ، پيروى از هوس و ترك عمل به دانسته هاى خود . آيات و احاديثى كه دلالت بر اين معنا دارند ، تأمّل برانگيز و سخت آموزنده اند . ^۳

10 . جايگاه انسان كامل

انسان ، در سير تكاملى خود ، به تناسب ميزان مجاهدت و فرمان برى او از

طعم و شكل با يكديگر متفاوت بوده اند ؛ امّا همجنس يكديگر به شمار مى رفته اند ، در حالى كه اين مرحله ، همجنس مراحل پيشين به شمار نمى آيد . خداوند ، در اين مرحله چيزى را به انسان عطا كرد كه در مراحل پيشين نكرده بود . ^۱

6 . حكمت آفرينش انسان

بر پايه حكمت آفريدگار ، آفرينش انسان ، بلكه همه آفريده ها ، عبث و بيهوده نيست . همچنين مقتضاى غناى ذاتى خداوند متعال ، اين است كه آفرينش انسان و موجودات ، سودى براى او ندارد . حكمت هايى كه براى آفرينش در قرآن و احاديث اسلامى آمده ، عبارت است از : به كار گيرى انديشه و شناخت خدا ، آزمايشِ انسان ، عبادت خداوند متعال ، رحمت الهى و بازگشت به سوى خدا . توضيح اين حكمت ها ضمن تحليلى خواهد آمد .

7 . ويژگى هاى مثبت و منفى انسان

انسان ، به دليل اين كه موجودى دو بُعدى است : مُلكى و ملكوتى ، داراى ويژگى هايى مثبت و منفى است .
شمارى از ويژگى هاى مثبت انسان ، عبارت است از : خلقت و سرشتِ نيكو ، اراده و آزادى ، انديشه ، بيان ، حيا ، استعداد تعليم و تربيت ، استعداد پذيرش امانت و تكليف الهى ، استعداد تلقّى وحى و الهام از جانب خداوند متعال .
گفتنى است كه انسان ، با بهره گيرى درست از اين ويژگى ها ، مى تواند