23
انسان شناسي از منظر قرآن و حديث

با هيچ كس نيست ، چنان كه در حديث نبوى آمده است :
لَيسَ شَيءٌ خَيرٌ مِن ألفٍ مِثلِهِ إلَا الإِنسانُ .۱چيزى بهتر از هزار نمونه خودش جز انسان، وجود ندارد .لا نَعلَمُ شَيئا خَيرا مِن ألفٍ مِثلِهِ ، إلَا الرَّجُلَ المُؤمِنَ .۲هيچ چيزى را سراغ نداريم كه بهتر از هزار نمونه خودش باشد، مگر انسان مؤمن .
ظاهرا مقصود از «مؤمن» و «انسان» در اين دو حديث ، انسان كامل و يا در مسير كمال است و بر اين اساس كلمه «هزار» از باب مثال است نه اين كه بيش از «هزار» مى تواند با انسان كامل برابرى كند .

1.ر . ك : ص ۲۳۴ ح ۲۱۵ .

2.ر . ك : ص ۲۳۴ ح ۲۱۶ .


انسان شناسي از منظر قرآن و حديث
22

خداوند متعال و نزديكى وى به ساحت قرب رُبوبى ، مظهر اسما و صفات الهى مى گردد و به تعبير ديگر ، خليفه و نماينده خداوند متعال مى شود و در اين موقعيت است كه گاه ، مسجود ملائكه مى شود و گاه ، امام آنها ، و حتّى اراده او ، به اذن حق تعالى ، در جهان هستى مؤثّر مى گردد ، و به نسبت صعودش به قلّه تكامل ، به ولايت تكوينى دست مى يابد ، چنان كه در حديث قدسى آمده :
عَبدي أطِعني أجعَلكَ مِثلى ، أنَا حَىٌّ لا أموتُ ، أجعَلُكَ حَيّا لا تَموتُ ، أنَا غَنِىٌّ لا أفتَقِرُ أجعَلُكَ غَنِيّا لا تَفتَقِرُ ، أنَا مَهما أشَأ يَكُن ، أجعَلُكَ مَهما تَشَأ يَكُن .۱بنده من! مرا اطاعت كن تا تو را همانند خودم كنم. من ، زنده اى ناميرايم . تو را هم زنده اى ناميرا قرار مى دهم. من ، توانگرم و نيازمند نمى شوم . تو را هم توانگرى مى گردانم كه نيازمند نشوى. من هر چه بخواهم ، همان مى شود، تو را هم چنان قرار مى دهم كه آنچه بخواهى ، همان شود.
گفتنى است كه اين روايت و همچنين آنچه در مصباح الشريعة آمده كه : «العُبودِيَّةُ جَوهَرَةٌ كُنهُهَا الرُّبوبِيَّةُ ؛ عبوديت ؛ جوهرى است كه كُنه آن ، ربوبيت است» ۲ در منابع حديثى معتبر وجود ندارد ؛ ولى مى توان گفت كه مضمون آنها هماهنگ با قرآن و شمارى از احاديث اسلامى است .
بارى ! جايگاه انسان كامل ، جايگاه خلافت الهى است و در اين موقعيت ، انسان كامل ، به ظاهر با ساير انسان ها تفاوتى ندارد ؛ ولى در واقع ، قابل قياس

1.ر . ك : ص ۲۲۶ ح ۲۰۶ .

2.. مصباح الشريعة : ص ۵۳۶ .

  • نام منبع :
    انسان شناسي از منظر قرآن و حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 62940
صفحه از 240
پرینت  ارسال به