۱۳۵۲۷.عنه عليه السلام :العِلمُ عِلمانِ : مَطبوعٌ و مَسموعٌ ، و لا يَنفَعُ المَسموعُ إذا لَم يَكُنِ المَطبوعُ . ^۱

۱۳۵۲۸.عنه عليه السلام :العَقلُ وِلادَةٌ ، و العِلمُ إفادَةٌ . ^۲

(انظر) العلم : باب 2866.
التجربة: باب 504.
العقل : باب 2750.

2753

صِفاتُ العاقِلِ

۱۳۵۲۹.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :صِفَةُ العاقِلِ أن يَحلُمَ عَمَّن جَهِلَ عَلَيهِ ، و يَتَجاوَزَ عَمَّن ظَلَمَهُ ، و يَتَواضَعَ لِمَن هُوَ دونَهُ ، و يُسابِقَ مَن فَوقَهُ في طَلَبِ البِرِّ ، و إذا أرادَ أن يَتَكَلَّمَ تَدَبَّرَ ؛ فإنْ كانَ خَيرا تَكَلَّمَ فغَنِمَ ، و إن كانَ شَرّا سَكَتَ فسَلِمَ ، و إذا عَرَضَت لَهُ فِتنَةٌ استَعصَمَ بِاللّهِ و أمسَكَ يَدَهُ و لِسانَهُ ، و إذا رَأى فَضيلَةً انتَهَزَ بِها ، لا يُفارِقُه الحَياءُ ، و لا يَبدو مِنهُ الحِرصُ ، فتِلكَ عَشرُ خِصالٍ يُعرَفُ بِها العاقِلُ. ^۳

۱۳۵۳۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العاقِلُ مَن وَعَظَتهُ التَّجارِبُ . ^۴

۱۳۵۲۷.امام على عليه السلام :علم دو گونه است: سرشتين (ذاتى)و شنيدنى و اگر علم سرشتين نباشد علم شنيدنى سودى نمى بخشد.

۱۳۵۲۸.امام على عليه السلام :خرد، مادر زادى است و دانش، به دست آوردنى.

2753

ويژگيهاى خردمند

۱۳۵۲۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ويژگى خردمند اين است كه در برابر رفتار جاهلانه نادان نسبت به خود بردبارى نشان مى دهد، از كسى كه به او ستم كرده است در مى گذرد، در برابر فرو دست خود فروتن است، از فرادست خود در طلب نيكى پيشى مى گيرد، چون بخواهد سخن بگويد مى انديشد، اگر آنچه مى خواهد بگويد خوب بود مى گويد و بهره مند مى شود و اگر بد بود خاموشى مى گزيند و سالم مى ماند، هر گاه با فتنه اى رو به رو شود به خدا پناه مى برد و دست و زبان خود را نگه مى دارد، هر گاه فضيلتى بيند آن را غنيمت مى شمارد، شرم و حيا از او جدا نمى شود و آزمندى از او سر نمى زند؛ اينها ده خصلتند كه خردمند به آنها شناخته مى شود.

۱۳۵۳۰.امام على عليه السلام :خردمند كسى است كه تجربه ها او را پند آموزند.