و گفت:
اين مطلب را شيخ مفيد، به نقل از محمد بن علي بن حسين بابويه (صدوق)، از پدرش و محمد بن حسن (ابن وليد) و حمزه بن محمد علوي و محمد بن علي ماجيلويه، از علي بن ابراهيم، به ما گفته است. ۱
3. ابن اسحاق نديم او را در ميان فقها، محدثان و علماي شيعه برشمرده است؛ آنجا که گفته است:
علي بن هاشم؛ و او علي بن ابراهيم بن هاشم از عالمان و فقيهان است و کتاب‌هايي دارد؛ از جمله کتاب المناقب، کتاب اختيارالقرآن، کتاب قرب‌الاسناد. ۲
4. ذهبي گفته است:
علي بن ابراهيم، ابوالحسن محمري، رافضي سرسختي است.
سپس گفته است:
او تفسيري دارد و از ابن ابي‌داوود، ابن عقده و جماعتي روايت مي‌کند. ۳
گفتني است که در سخن ذهبي اشکالي به چشم مي‌خورد؛ و آن اين‌که طبقه علي بن ابراهيم بالاتر از ابن‌عقده (م 333ق) است و از علي بن ابراهيم رواتي به نقل از ابن‌عقده نيافتيم. شايد ذهبي روايات ابن‌عقده را در تفسير او يافته و گمان برده که علي بن ابرهيم آن را از ابن‌عقده روايت کرده است؛ درست، آن است که راوي از ابن‌عقده، عباس بن محمد شاگرد علي بن ابراهيم است. اما روايت او از ابن ابي‌داوود عبدالله بن سليمان بن اشعث (230 ـ 316ق)، ۴ که از هم عصران وي به شمار مي‌رود، بعيد به نظر نمي‌رسد؛ هر چند ما به روايتي از او دست نيافتيم.
5. ابن‌حجر عسقلاني، پس از ياد کرد عبارت ذهبي، به عنوان مقدمه، گفته است:
او علي بن ابراهيم بن هاشم قمي است. ابوجعفر طوسي در مصنفي الامامية از او ياد کرده و محمد بن اسحاق نديم در الفهرست نام او را آورده و گفته است: او کتاب‌هايي چون التفسير، الناسخ و المنسوخ، المغازي و الشرايع دارد. ۵
اساتيد علي بن ابراهيم
او، به سبب گستردگي روايات، برتر از ديگران است و نامش در اسناد روايات بسياري به چشم مي‌خورد که شمار آنها به 7140 روايت مي‌رسد. ۶ بي‌شک، اين مقام رفيع مرهون اساتيدي است که نامشان زين پس مي‌آيد:
1.الفهرست، ش۳۸۰.
2.الفهرست (ابن نديم)، ص۳۲۵.
3.ميزان الاعتدال، ج۳، ص۱۱۱، ش۵۷۶۶.
4.مان، ج۲، ص۴۳۳، ش۴۳۶۸.
5.سان‌الميزان، ج۴، ص۱۹۱، ش۵۰۶.
6.معجم رجال الحديث، ج۱۱، ص۱۹۳، ش۷۸۱۶.
