سرچشمه های احاديث - صفحه 47

در بند هفتم، «الفضل و الفضيلة» افزوده شده و جابه‌جايي بين الوسيلة و الدرجة رخ داده و به جاي «الدرجة من الجنة»، الدرجة الرفيعة ذکر شده که احتمالاً يکي از آنها تحريف لفظي ديگر به جهت شباهت آنها در کتابت است.
در بند نهم، صلواتي افزوده شده، و تعبير «يا سيدنا» و «باهل بيتک» و «تعالي» اضافه شده است.

مقايسه بند سوم دو زيارت

در بند سوم، يک جابه‌جايي مهم در جملات صورت گرفته است؛ جمله: «عبدت الله مخلصاً حتي اتاک اليقين» به آخر بند منتقل شده است.
بدين ترتيب، مي‌توان جار و مجرور را متعلق به فعل «جاهدت» دانست و يا آن را به هر سه فعل «بلغت» و «نصحت» و «جاهدت» مرتبط ساخت؛ بدون اين‌که با مشکل فاصله افتادن بين فعل و جار و مجرور روبه‌رو شويم.
زيارت‌هاي مشابه ديگري وجود دارد که توجه به آنها براي حل درست اين اشکال لازم است.

زيارت مشابه سوم

مرحوم سيد بن طاوس زيارت ديگري از امام صادق( نقل کرده که در زيارت پيامبر اکرمصلي الله عليه و آله از راه دور خوانده مي‌شود و قطعات چندي از آن با قطعات زيارت بالا شباهت دارد، بويژه با سه قطعه سوم تا پنجم که در اينجا نقل مي‌کنيم:
[۳] اشهد يا رسول‌الله مع کل شاهد و اتحملها عن کل جاحد انّک قد بلّغت رسالات ربک و نصحت لامتک و جاهدت في سبيل ربک و صدعت بامره و احتملت الأذي في جنبه و دعوت الي سبيله بالحکمة و الموعظة الحسنة الجميلة و ادّيت الحقّ الّذي کان عليک و انک قد رؤفت علي المؤمنين [بالمؤمنين]۱و غلظت علي الکافرين و عبدت الله مخلصاً حتي اتاک اليقين.[۴] فبلغ الله بک اشرف محل المکرّمين و اعلي منازل المقربين و ارفع درجات المرسلين حيث لا يلحقک لاحق و لا يفوقک فائق و لا يسبقک سابق و لا يطمع في ادراکک طامع.[۵] الحمدلله الّذي استنقذنا بک من الهلکة و هدانا بک من الضلالة و نورنا بک من الظلمات [الظلمة]...۲
اين زيارت عبارت‌هاي چندي بر زيارت مورد بحث افزوده دارد که از محل بحث ما برکنار است، نکته مهم در اين زيارت، افزودن «دعوت الي سبيله» پيش از بالحکمة و الموعظة الحسنة است، و مؤخر آوردن «عبدت الله مخلصاً حتي اتاک اليقين»؛ همچون زيارت روز شنبه.

1.در بحارالانوار «قد رؤفت بالمؤمنين» ذکر شده است که همين امر صحيح به نظر مي‌آيد، اين قطعه از آيه شريفه لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَاعَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُم بِالْمـُؤْمِنِينَ رَؤُوفٌ رَحِيمٌ [سوره توبه، آيه۱۲۸] برگرفته شده است.

2.اقبال، ص۶۰۴ و به نقل از آن در بحارالانوار، ج۱۰۰، ص۱۸۳.

صفحه از 59