صحيح ترين كتاب پس از كتاب خدا صحيح البخاري و صحيح مسلم است و امت اسلامي اين موضوع را پذيرفتهاند. ۱
با توجه به برخي از امتيازات اين كتاب در مقايسه با صحيح البخاري، برخي از دانشمندان مغرب زمين، صحيح مسلم را صحيحترين كتاب حديثي و حتي برتر از صحيح البخاري قلمداد كردهاند؛ ۲ براي مثال، حسين بن علي نيشابوري گفته است:
در زير آسمان كتابي صحيحتر از كتاب مسلم وجود ندارد. ۳
با اين همه، از ديدگاه بيشتر انديشمندان اهلسنت صحيح البخاري بر هر كتاب ديگر از جمله صحيح مسلم برتري دارد. ۴
سنن ابنماجه به حسن ترتيب اشتهار دارد. ۵ البته اين كتاب فراز و فرودهاي زيادي را در طول تاريخ تجربه كرده است. به دليل وجود برخي ضعفها در آن تا اواخر قرن پنجم هجري اين كتاب جزو كتب ششگانه قرار نگرفته بود و به جاي آن كتاب الموطأ و برخي ديگر سنن دارمي را جزو كتب ششگانه قرار داده بودند. در اواخر قرن پنجم محمد بن طاهر مقدسي اين كتاب را در شمار كتب پنجگانه ذكر كرد. با اين همه، اين كتاب همواره از نظر اعتبار احاديث در رديف ششم قرار داشت. ۶ اين وضعيت همچنان ادامه داشت تا اينکه در دوران متأخر و معاصر سنن ابنماجه دوباره از رديف كتابهاي سنن خارج شد و پس از مدتي با تلاشهاي محمد ناصرالدين الباني و محمد فؤاد عبدالباقي، ابهامهاي موجود در آن برطرف شد و بار ديگر به شمار كتب سنن ششگانه پيوست. ۷
سنن ابوداود نيز جزو كتابهاي ششگانة اهلسنت است كه در مقايسه با ساير سنن امتيازاتي به اين شرح دارد: اجتناب نكردن از تكرار روايات در مواردي كه روايتي نكتهاي اضافي داشته باشد، اختصار برخي روايات، اجتناب از نقل از افراد متروک الحديث، ارائة توضيحاتي دربارة روايات داراي اشكال سندي يا متني، اشتمال كتاب بر روايات فقهي بويژه سنن نبوي و انتخاب روايات از بين مشهورترين روايات يا مصادر حديثي. ۸ با توجه به اين امتيازات، سنن ابوداود در ميان اهلسنت موقعيت ممتازي دارد و به باور برخي از پژوهشگران، پس از صحيحين معتبرترين كتاب حديثي است. ۹ خطابي آن را كتابي بيمانند توصيف كرده ۱۰ و برخي نيز گفتهاند كه پس از كتاب خدا، سنن ابوداود براي مجتهد كافي است. ۱۱
1.كشف الظنون، ج۱، ص۵۴۱.
2.مفتاح السنة، ص۴۶.
3.همان؛ تهذيب الكمال، ج۱، ص۱۶۸؛ تاريخ مدينة دمشق، ج۵۸، ص۹۲.
4.علوم الحديث و مصطلحه، ص۳۰۱.
5.همان.
6.الحديث و المحدثون، ص۴۱۹؛ مفتاح السنة، ص۱۰۱.
7.جوامع حديثي اهلسنت، ص۱۳۰.
8.همان، ص۱۳۴.
9.اصول الحديث، علومه و مصطلحه، ص۳۲۱.
10.مفتاح السنة، ص۸۶، به نقل از معالم السنن.
11.الحديث و المحدثون، ص۴۱۱.